Wiskunde thuis stimuleren op kleuterleeftijd!? Fronsen je wenkbrauwen bij dat idee? Laat ons meteen met de deur in huis vallen: we kunnen de wiskunde vaardigheden van kleuters thuis stimuleren. Betekent dit dan dat we kleuters huiswerk moeten meegeven? Neen! Dat stimuleren kan al spelenderwijs en vraagt slechts een minimale tijdsinvestering.
Wij zijn Stien Callens en Angie De Lamper, 2 studenten psychologie aan de KU Leuven. In onze masterproef onderzochten we, onder begeleiding van Prof. Dr. Bert De Smedt en Dr. Cléa Girard, of het aanbieden van een wiskundepakket in de thuisomgeving een invloed had op de wiskundige vaardigheden van kleuters. We nemen jullie graag mee in ons onderzoeksverhaal.
“Dat kan al spelenderwijs en het vraagt slechts een minimale tijdsinvestering.”
Wiskunde = school?
Wiskunde wordt vaak aanzien als iets wat op school wordt aangeleerd. Desalniettemin kan men wiskundige vaardigheden ook thuis op een eenvoudige manier bevorderen. In de literatuur spreekt men over de ‘wiskundige thuisomgeving’. Dit staat voor de wiskunde activiteiten en gesprekken die ouders en kinderen uitvoeren en hebben. Meer specifiek kan dit gaan over het spelen van een kaartspel, samen koken,... Er zijn veel mogelijkheden!
Hoe onderzocht?
Om ons onderzoek te kunnen uitvoeren gingen wij op zoek naar ouders die samen met hun kleuter wilden deelnemen. Uiteindelijk deden er in totaal 114 kleuters uit de 2de kleuterklas en hun ouders mee. Bij deze kleuters werden eerst een aantal wiskundige metingen afgenomen. Op die manier konden we hun huidig wiskundeniveau in kaart brengen.
Daarna kreeg ongeveer de helft van de kinderen een wiskundepakket mee naar huis en de andere helft van de kinderen een taalpakket. In deze pakketten zaten allerlei activiteiten die ouders en hun kinderen konden uitvoeren. Op die manier werden de ouders gestimuleerd om een wiskundige (of een talige) thuisomgeving te creëren.
Zes weken nadat de kinderen het pakket hadden meegekregen volgde er een tweede meting. De resultaten van deze metingen konden vergeleken worden met de resultaten van de eerste meting. Op die manier konden eventuele veranderingen in de wiskundige vaardigheden van de kleuters worden nagegaan.
In het vervolg gaan we graag meer in detail in op de verschillende onderdelen.
Hoe wiskunde meten bij kleuters?
Bij elke kleuter werden 5 wiskunde metingen afgenomen. Een eerste meting ging na in welke mate kinderen wiskundetaal, zoals meer, op en onder kenden. In een tweede meting dienden de kleuters knikkers te tellen. In een derde meting gingen we na of kinderen cijfers herkenden. De kleuters hun kennis van de getallenlijn werd gemeten in een vierde meting. In een laatste meting gingen we na of de kleuters reeds eenvoudige rekensommen konden oplossen, met behulp van knikkers.
Wiskundepakket
Het wiskundepakket omvatte allerlei activiteiten die gericht waren op wiskunde. Meer specifiek bestond dit uit een voorleesboek dat wiskundetaal benadrukt, verschillende dominospelen, allerlei kaartspelen en diverse bordspelen. Wanneer ouders deze activiteiten uitvoerden met hun kleuter creëerden ze dus een wiskundige thuisomgeving.
Taalpakket!? Mysterie ontrafeld.
Om te kunnen nagaan of de kleuters hun scores op de metingen verbeterden door het wiskundepakket, diende er een controle te worden ingebouwd. Kinderen worden ouder en leren bij. Dat kan zorgen voor een verbetering van de scores. Vandaar dat we aan sommige kleuters een taalpakket meegaven als controle. Ook bij deze kleuters werden de hierboven genoemde vijf wiskunde metingen tweemaal afgenomen. Het enige verschil was dat zij in de tussentijd een taalpakket meekregen. Dit pakket omvatte activiteiten gericht op taal, zoals een bingo, een memory, een geheugenspel en een voorleesboek.
Is dat alles wel haalbaar in de drukte van het dagelijks leven?
Een terechte en begrijpelijke vraag is of dit alles wel haalbaar is in het dagdagelijkse leven. Kinderen gaan naar school, hebben hobby’s, ouders zijn aan het werk,... Toch vraagt het slechts een minimale tijdsinvestering om een wiskundige thuisomgeving te creëren. In de pakketten die tijdens ons onderzoek aan de kleuters werden meegegeven werd de tijdsinvestering geschat op 30 minuten per week. Meer concreet raadden we de ouders aan om 3 keer per week 10 minuten een activiteit uit het pakket te doen. Uit feedback van de ouders bleek dat de kleuters de activiteiten leuk vonden. Veel van deze activiteiten zijn daarenboven al ingebakken in de dagdagelijkse routines van ouders. Wie leest er bijvoorbeeld geen boekje voor aan zijn/haar kleuter?
Wat levert dit op?
De kleuters die het wiskundepakket meekregen gingen meer vooruit op de vaardigheid om cijfers te herkennen dan de kleuters die het taalpakket meekregen. Dit was eveneens het geval voor de kleuters hun kennis over de getallenlijn. Tijdens het eerste meetmoment verschilden de gemiddelde scores op beide metingen nauwelijks tussen beide groepen. Tijdens de tweede meting lag de gemiddelde score op beide metingen duidelijk hoger voor de kleuters die het wiskundepakket meekregen, in vergelijking met de kleuters die het taalpakket meekregen. Zowel het herkennen van getallen, als kennis hebben over de getallenlijn vormen belangrijke bouwstenen voor verdere, meer complexe rekenvaardigheden.
Conclusie
De kleuters die het wiskundepakket meekregen scoorden 6 weken later wel degelijk beter op enkele wiskunde metingen dan de kleuters die het taalpakket meekregen. Dat al spelenderwijs en met een minimale tijdsinvestering. Gezien het belang van wiskundige vaardigheden in onze huidige samenleving, zijn wij dan ook zeer tevreden met dit resultaat.
Wij zijn er van overtuigt dat vele ouders deze activiteiten alreeds deden met hun kleuters. We hopen dat de resultaten van dit onderzoek hen aanmoedigt om dit verder te blijven doen (of hiermee te starten), want het loont!
“Want het loont!”
Meer weten?
Daucourt, M. C., Napoli, A. R., Quinn, J. M., Wood, S. G., & Hart, S. A. (2021). The Environment and Math Achievement: A Meta-Analysis. Psychological Bulletin, 147(6), 565–596. https://doi.org/10.1037/bul0000330.
Nelson, G., Carter, H., Boedeker, P., Knowles, E., Buckmiller, C. W., & Eames, J. (2023). A Meta-Analysis and Quality Review of Mathematics Interventions Conducted in Informal Learning Environments with Caregivers and Children. Review Of Educational Research, 94(1), 112–152. https://doi.org/10.3102/00346543231156182
Benavides-Varela, S., Callegher, C. Z., Fagiolini, B., Leo, I., Altoè, G., & Lucangeli, D. (2020). Effectiveness of digital-based interventions for children with mathematical learning difficulties: A meta-analysis. Computers & Education, 157, Article e103953. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2020.103953
Bakker, M., Torbeyns, J., Wijns, N., Verschaffel, L., & De Smedt, B. (2018). Gender equality in 4‐ to 5 year‐old preschoolers’ early numerical competencies. Developmental Science, 22(1), 1-7. https://doi.org/10.1111/desc.12718
Berk, L. E. (2014). Development Through the Lifespan (6de editie). Pearson Education, Inc.
Blevins-Knabe, B. (2016). Early mathematical development: How the home environment matters. In B.
Blevins-Knabe, & A. M. B. Austin (Eds.), Early childhood mathematics skill development in the home environment (pp. 7–28). Springer International Publishing. https://doi.org/10.1007/978-3-319-43974-72
Blevins-Knabe, B., Austin, A. B., Musun, L., Eddy, A., & Jones, R. M. (2000). Family home care providers'
and parents' beliefs and practices concerning mathematics with young children. Early Child Development and Care, 165, 41–58. https://doi.org/10.1080/0300443001650104
Bornstein, M. H. (2002). Parenting infants. In Handbook of Parenting: Children and Parenting (2de editie,
Vol. 1, pp. 3–43). Lawrence Erlbaum Associates. https://www.researchgate.net/profile/Wyndol-Furman-2/publication/232485435_Parenting_siblings/links/0deec53c5811fda61d000000/Parenting-siblings.pdf
Brankaer, C., Ghesquière, P., & De Smedt, B. S. (2015). The Effect of a Numerical Domino Game on
Numerical Magnitude Processing in Children With Mild Intellectual Disabilities: Effect of Numerical Domino Game on Numerical Magnitude Processing in Children. Mind, Brain and Education, 9, 29–39. https://doi.org/10.1111/mbe.12065
Bronfenbrenner, U. (1979). Contexts of child rearing. American Psychologist, 34(10), 844–858.
https://doi.org/10.1037/0003-066X.34.10.844
Cheung, S. K., & McBride, C. (2017). Effectiveness of parent - child number board game playing in
promoting Chinese kindergarteners’ numeracy skills and mathematics interest. Early Education and Development, 28, 572–589. https://doi.org/10.1080/10409289.2016.1258932
Chu, F. W., Rouder, J., & Geary, D. C. (2018). Children’s early understanding of number predicts their
later problem-solving sophistication in addition. Journal of Experimental Child Psychology, 169, 73–92. https://doi.org/10.1016/j.jecp.2017.12.010
Ciping, D., Silinskas, G., Wei, W., & Georgiou, G. K. (2015). Cross-lagged relationships between home
learning environment and academic achievement in Chinese. Early Childhood Research Quarterly, 33, 12–20. https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2015.05.001
Clements, D. H., & Sarama, J. (2007). Effects of a Preschool Mathematics Curriculum: Summative
Research on the Building Blocks Project. Journal for Research in Mathematics Education, 38(2), 136–163. https://doi.org/10.2307/30034954
Daucourt, M. C., Napoli, A. R., Quinn, J. M., Wood, S. G., & Hart, S. A. (2021). The Environment and Math
Achievement: A Meta-Analysis. Psychological Bulletin, 147(6), 565–596.
https://doi.org/10.1037/bul0000330.
De Brabandere, A., Peters, E., & Torbeyns, J. (z.d.-a). Maria’s Perfecte Dag. KU Leuven
De Brabandere, A., Peters, E., & Torbeyns, J. (z.d.-b). Net Genoeg Eieren. KU Leuven
de Jong, P. F., & Leseman, P. P. M. (2001). Lasting Effects of Home Literacy on Reading Achievement in
School. Journal of School Psychology, 39(5), 389–414. https://doi.org/10.1016/S0022-4405(01)00080-2
De Keyser, L., Bakker, M., Rathé, S., Wijns, N., Torbeyns, J., Verschaffel, L., & De Smedt, B. (2020). No
association between the home math environment and numerical and patterning skills in a large and diverse sample of 5- to 6-year-olds. Frontiers in Psychology, 11. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.547626
Dearing, E., Casey, B. M., Ganley, C. M., Tillinger, M., Laski, E., & Montecillo, C. (2012). Young girls’
arithmetic and spatial skills: The distal and proximal roles of family socioeconomics and home learning experiences. Early Childhood Research Quarterly, 27(3), 458–470. https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2012.01.002
Dowker, A. (2005). Early identification and intervention for students with mathematics
difficulties. Journal of Learning Disabilities, 38(4), 324–332. https://doi.org/10.1177/00222194050380040801
Dulay, K. M., Cheung, S. K., Reyes, P., & McBride, K. (2019). Effects of parent coaching on Filipino
children’s numeracy, language and literacy skills. Journal of Educational Psychology, 111(4), 641–662. http://dx.doi.org/10.1037/edu0000315
Duncan, G. J., Dowsett, C. J., Claessens, A., Magnuson, K., Huston, A. C., Klebanov, P., & Japel, C.
(2007). School readiness and later achievement. Developmental Psychology, 43(6), 1428-
1446. https://doi.org/10.1037/0012-1649.43.6.1428
Dunst, C. J., Hamby, D. W., Wilkie, H., & Dunst, K. S. (2017). Meta-analysis of the relationship
between home and family experiences and young children’s early numeracy learning. Engaging families as children’s first mathematics educators (pp. 105–125). Springer. https://doi.org/10.1007/978-981-10-2553-2_7
Eason, S. H., Scalise, N. R., Berkowitz, T., Ramani, G. B., & Levine, S. C. (2022). Widening the lens of
family math engagement: A conceptual framework and systematic review. Developmental Review, 66. https://doi.org/10.1016/j.dr.2022.101046
Eccles, J. S., Arberton, A., Buchanan, C. M., Janis, J., Flanagan, C., Harold, R., MacIver, D., Midgley, C.,
Reuman, D., et al. (1993). School and Family Effects on the Ontogeny of Children’s Interests, Self-Perceptions, and Activity Choices. Nebraska Symposium on Motivation, 1992: Developmental perspectives on motivation (pp. 145–208). University of Nebraska Press.
Elliott, L., & Bachman, H. J. (2018). How do parents foster young children’s math skills? Child
Development Perspectives, 12(1), 16–21. https://doi.org/10.1111/cdep.12249
Elofsson, J., Gustafson, S., Samuelsson, J., & Träff, U. (2016). Playing number board games supports 5
year-old children’s early mathematical development. The Journal of Mathematical Behavior, 43, 134–147. https://doi.org/10.1016/j.jmathb.2016.07.003
Entwisle, D. R., & Alexander, K. L. (1996). Family Type and Children’s Growth in Reading and Math
Over the Primary Grades. Journal of Marriage and Family, 58(2), 341–355. https://doi.org/10.2307/353500
Faul, F., Erdfelder, E., Lan, A. G., & Buchner, A. (2007). G*Power 3: A flexible statistical power analysis program for the social, behavioral, and biomedical sciences. Behavior Research Methods, 39(2), 175–191. https://doi.org/10.3758/bf03193146
Ferrara, K., Hirsh-Pasek, K., Newcombe, N. S., Golinkoff, R. M., & Lam, W. S. (2011). Block Talk: Spatial
Language During Block Play. Mind, Brain and Education, 5(3), 143–151. https://doi.org/10.1111/j.1751-228X.2011.01122.x
Flynn, L. (2021). Game Based Intervention to Develop Early Childhood Mathematical Understanding and
Decrease Gaps Related to Socioeconomic Status. [Doctoral dissertation, Boise State University].
Boise State University Theses and Dissertations. https://doi.org/10.18122/td.1857.boisestate
Fredricks, J. A., & Eccles, J. S. (2002). Children’s Competence and Value Beliefs From Childhood
Through Adolescence: Growth Trajectories in Two Male-Sex-Typed Domains. Developmental Psychology, 38(4), 519–533. https://doi.org/10.1037/0012-1649.38.4.519
Galindo, C., & Sonnenschein, S. (2015). Decreasing the SES math achievement gap: Initial math
proficiency and home learning environments. Contemporary Educational Psychology, 43, 25–38. https://doi.org/10.1016/j.cedpsych.2015.08.003
Geary, D. C., vanMarle, K., Chu, F. W., Rouder, J., Hoard, M. K., & Nugent, L. (2018). Early Conceptual
Understanding of Cardinality Predicts Superior School-Entry Number-System Knowledge. Psychological Science, 29(2), 191–205. https://doi.org/10.1177/0956797617729817
Girard, C., Bastelica, T., Léone, J., Epinat-Duclos, J., Longo, L., & Prado, J. (2021). The relation between
home numeracy practices and a variety of math skills in elementary school children. PloS ONE, 16(9), Article e0255400. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0255400
Gunderson, E. A., & Levine, S. C. (2011). Some types of parent number talk count more than others:
Relations between parents’ input and children’s cardinal-number knowledge. Developmental Science, 14(5), 1021–1032. https://doi.org/10.1111/j.1467-7687.2011.01050.x
Hart, S. A., Ganley, C. M., & Purpura, D. J. (2016). Understanding the home math environment and its
role in predicting parent report of children’s math skills. PLoS ONE, 11(12), Article e0168227. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0168227
Hermans, D., Raes, F., & Orlemans, H. (2018). Inleiding tot de gedragstherapie (7de herz. druk). Bohn
Stafleu van Loghum. https://doi.org/10.1007/978-90-368-1951-0
Hoorens, V. (2016). Attitudes. In Macht, meningen en na-apers: Thema’s uit de sociale psychologie (pp.
221–280). Pelckmans Pro.
Inoue, T., Georgiou, G. K., Parrila, R., & Kirby, J. R. (2018). Examining an extended home literacy
model: the mediating roles of emergent literacy skills and reading fluency. Scientific Studies of Reading, 22(4), 273–288. https://doi.org/10.1080/10888438.2018.1435663
Isaacs, A. M. (2021a). Just Enough Eggs. Purdue Early Achievement Research Labs.
Isaacs, A. M. (2021b). Maria’s Perfect Day. Purdue Early Achievement Research Labs.
The JASP Team (2018). JASP (Version 0.18.1) [Computer software]. https://jasp-stats.org
Jordan, N. C., Kaplan, D., Ramineni, C., & Locuniak, M. N. (2009). Early Math Matters: Kindergarten
Number Competence and Later Mathematics Outcomes. Developmental Psychology, 45(3), 850–867. https://doi.org/10.1037/a0014939
Jordan, N. C., & Levine, S. C. (2009). Socioeconomic variation, number competence, and mathematics
learning difficulties in young children. Developmental Disabilities Research Reviews, 15(1), 60–68. https://doi.org/10.1002/ddrr.46
KlasCement. (z.d.). Leermiddelen. Geraadpleegd op 29 april 2024, van
Klibanoff, R. S., Levine, S. C., Huttenlocher, J., Vasilyeva, M., & Hedges, L. V. (2006). Preschool
Children’s Mathematical Knowledge: The Effect of Teacher “Math Talk.” Developmental Psychology, 42(1), 59–69. https://doi.org/10.1037/0012-1649.42.1.59
LeFevre, J.-A., Polyzoi, E., Skwarchuk, S.-L., Fast, L., & Sowinski, C. (2010). Do home numeracy and
literacy practices of Greek and Canadian parents predict the numeracy skills of kindergarten children? International Journal of Early Years Education, 18(1), 55–70. https://doi.org/10.1080/09669761003693926.
LeFevre, J.-A., Skwarchuk, S.-L., Smith-Chant, B. L., Fast, L., Kamawar, D., & Bisanz, J. (2009). Home Numeracy Experiences and Children’s Math Performance in the Early School Years. Canadian Journal of Behavioural Science, 41(2), 55–66. https://doi.org/10.1037/a0014532
Levine, S. C., Suriyakham, L. W., Rowe, M. L., Huttenlocher, J., & Gunderson, E. A. (2010). What Counts in the Development of Young Children’s Number Knowledge? Developmental Psychology, 46(5), 1309–1319. https://doi.org/10.1037/a0019671
Leyva, D., Davis, A., & Skorb, L. (2018). Math intervention for Latino parents and kindergarteners
based on food routines. Journal of Child and Family Studies, 27(8), 2541–2551.
https://doi.org/10.1007/s10826-018-1085-5
Libertus, M. E., Darko, O., Feigneson, L., & Halberda, J. (2020). Effects of visual training of
approximate number sense and school math ability. Frontiers in Psychology, 11. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.02085
Liu, C., Georgiou, G. K., & Manolitsis, G. (2018). Modeling the relationships of parents’ expectations,
family’s SES, and home literacy environment with emergent literacy skills and word reading in Chinese. Early Childhood Research Quarterly, 43, 1–10. https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2017.11.001
Lyons, I. M., Price, G. R., Vaessen, A., Blomert, L., & Ansari, D. (2014). Numerical predictors of
arithmetic success in grades 1-6. Developmental Science, 17(5), 714–726. https://doi.org/10.1111/desc.12152
Manolitsis, G., Georgiou, G. K., & Tziraki, N. (2013). Examining the effects of home literacy and
numeracy environment on early reading and math acquisition. Early Childhood Research Quarterly, 28(4), 692–703. https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2013.05.004
Missall, K., Hojnoski, R. L., Caskie, G. I., & Repasky, P. (2015). Home numeracy environments of
preschoolers: Examining relations among mathematical activities, parent mathematical beliefs, and early mathematical skills. Early Education and Development, 26(3), 356–376. https://doi.org/10.1080/10409289.2015.968243
Mutaf-Yıldız, B., Sasanguie, D., De Smedt, B., & Reynvoet, B. (2018). Frequency of home numeracy
activities is differentially related to basic number processing and calculation skills in kindergartners. Frontiers in Psychology, 9, 340. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2018.00340
Napoli, A. R., & Purpura, D. J. (2018). The home literacy and numeracy environment in preschool:
Cross-domain relations of parent-child practices and child outcomes. Journal of Experimental Child Psychology, 166, 581–603. https://doi.org/10.1016/j.jecp.2017.10.002
Nelson, G., Carter, H., Boedeker, P., Knowles, E., Buckmiller, C. W., & Eames, J. (2023). A Meta-Analysis
and Quality Review of Mathematics Interventions Conducted in Informal Learning Environments with Caregivers and Children. Review Of Educational Research, 94(1), 112–152.
https://doi.org/10.3102/00346543231156182
Niklas, F., & Schneider, W. (2013). Home Literacy Environment and the beginning of reading and
spelling. Contemporary Educational Psychology, 38(1), 40–50. https://doi.org/10.1016/j.cedpsych.2012.10.001
Niklas, F., & Schneider, W. (2014). Casting the die before the die is cast: the importance of the home
numeracy environment for preschool children. European Journal of Psychology of Education, 29(3), 327–345. https://doi.org/10.1007/s10212-013-0201-6
Niklas, F., Cohrssen, C., & Tayler, C. (2016). Improving preschoolers’ numerical abilities by enhancing
the home numeracy environment. Early Education and Development, 27(3), 372–383. https://doi.org/10.1080/10409289.2015.1076676
O’Neill, D. K., & Holmes, P. E. (2022). The Power of Board Games for Multidomain Learning in Young
Children. American Journal of Play, 14(1), 58–98.
PowToon (z.d.). Create Jaw-Dropping Videos and Presentations. Geraadpleegd op 17 april 2024, van https://www.powtoon.com
Prodia (2021). Wechsler Preschool and Primary Scale of Intelligence, fourth edition (WPPSI-IV-NL). Geraadpleegd op 24 mei 2023, van https://www.prodiagnostiek.be/materiaal/WPPSI-IV NL.pdf
Purpura, D. (2023). The Little Elephants' BIG Adventures. David Purpura.
https://davidpurpura.com/the-little-elephants
Purpura, D. J., & Ganley, C. M. (2014). Working memory and language: Skill-specific or domain-
general relations to mathematics? Journal of Experimental Child Psychology, 122, 104–121. https://doi.org/10.1016/j.jecp.2013.12.009
Purpura, D. J., King, Y. A., Rolan, E., Hornburg, C. B., Schmitt, S. A., Hart, S. A., & Ganley, C. M. (2020).
Examining the Factor Structure of the Home Mathematics Environment to Delineate Its Role in Predicting Preschool Numeracy, Mathematical Language, and Spatial Skills. Frontiers in Psychology, 11, 1925. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.01925
Purpura, D. J., & Logan, J. A. R. (2015). The nonlinear relations of the approximate number system and
mathematical language to early mathematics development. Developmental Psychology, 51(12), 1717–1724. https://doi.org/10.1037/dev0000055
Purpura, D. J., Logan, J. A. R., Hassinger-Das, B., & Napoli, A. R. (2017). Why Do Early Mathematics
Skills Predict Later Reading? The Role of Mathematical Language. Developmental Psychology, 53(9), 1633–1642. https://doi.org/10.1037/dev0000375
Purpura, D. J., & Lonigan, C. J. (2013). Informal Numeracy Skills: The Structure and Relations Among
Numbering, Relations, and Arithmetic Operations in Preschool. American Educational Research Journal, 50(1), 178–209. https://doi.org/10.3102/0002831212465332
Purpura, D. J., Schmitt, S. A., & Ganley, C. M. (2017). Foundations of mathematics and literacy: The
role of executive functioning components. Journal of Experimental Child Psychology, 153, 15–34. https://doi.org/10.1016/j.jecp.2016.08.010
Purpura, D. J., Schmitt, S. A., Napoli, A. R., Dobbs-Oates, J., King, Y. A., Hornburg, C. B., Westerberg, L.,
Borriello, G. A., Bryant, L. M., & Anaya, L. Y. (2021). Engaging caregivers and children in picture books: A family-implemented mathematical language intervention. Journal of Educational Psychology, 113(7), 1338.
Rajagopal, A. A., Vandecruys, F., & De Smedt, B. (2022). The effects of preschool and age on children’s
early number skills. Cognitive Development, 63. https://doi.org/10.1016/j.cogdev.2022.101227
Rakhmawati, N. I. S., Hasibuan, R., & Lutfiyah, E. (2019). Study of Domino Number Game
development for Early Children’s Ability to Recognize Numbers. Jurnal Obsesi, 3(2), 578–584. https://doi.org/10.31004/obsesi.v3i2.263
Ramani, G. B., & Siegler, R. S. (2008). Promoting Broad and Stable Improvements in Low-Income
Children’s Numerical Knowledge Through Playing Number Board Games. Child Development, 79, 375–394. https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.2007.01131.x
Ramani, G. B., Rowe, M. L., Eason, S. H., & Leech, K. A. (2015). Math talk during informal learning
activities in Head Start families. Cognitive Development, 35, 15–33. https://doi.org/10.1016/j.cogdev.2014.11.002
Sarama, J., & Clements, D. H. (2009). Early childhood mathematics education research: learning
trajectories for young children. Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203883785
Scalise, N., Daubert, E., & Ramani, G. B. (2017). Narrowing the Early Mathematics Gap: A Play-Based
Intervention to Promote Low-Income Preschoolers’ Number Skills. Journal of Numerical Cognition, 3(3), 559–581. http://dx.doi.org/10.5964/jnc.v3i3.72
Segers, E., Kleemans, T., & Verhoeven, L. (2015). Role of parent literacy and numeracy expectations
and activities in predicting early numeracy skills. Mathematical Thinking and Learning, 17(2-3), 219–236. https://doi.org/10.1080/10986065.2015.1016819
Sénéchal, M., & LeFevre, J.-A. (2002). Parental Involvement in the Development of Children’s Reading
Skill: A Five-Year Longitudinal Study. Child Development, 73(2), 445–460. https://doi.org/10.1111/1467-8624.00417
Sénéchal, M., & LeFevre, J.-A. (2014). Continuity and Change in the Home Literacy Environment as
Predictors of Growth in Vocabulary and Reading. Child Development, 85(4), 1552–1568.
https://doi.org/10.1111/cdev.12222
Silinskas, G., Lerkkanen, M.-K., Tolvanen, A., Niemi, P., Poikkeus, A.-M., & Nurmi, J.-E. (2012). The
frequency of parents’ reading-related activities at home and children’s reading skills during kindergarten and Grade 1. Journal of Applied Developmental Psychology, 33(6), 302–310. https://doi.org/10.1016/j.appdev.2012.07.004
Skwarchuk, S. L., Sowinski, C., & LeFevre, J. A. (2014). Formal and informal home learning activities in
relation to children’s early numeracy and literacy skills: The development of a home numeracy model. Journal of Experimental Child Psychology, 121, 63–84. https://doi.org/10.1016/j.jecp.2013.11.006
Sonnenschein, S., Baker, L., & Serpell, R. (2009). The Early Childhood Project: A 5-Year Longitudinal
Investigation of Children’s Literacy Development in Sociocultural Context. In Literacy Development and Enhancement Across Orthographies and Cultures (pp. 85–96). Springer US. https://doi.org/10.1007/978-1-4419-0834-66
Sonnenschein, S., Metzger, S. R., Dowling, R., Gay, B., & Simons, C. L. (2016). Extending an effective
classroom-based math board game intervention to preschoolers’ homes. The Journal of Applied Research on Children, 7(2).
Soto-Calvo, E., Simmons, F. R., Adams, A., Francis, H. N., & Giofre, D. (2020). Pre-Schoolers’ Home
Numeracy and Home Literacy Experiences and Their Relationships with Early Number Skills: Evidence from a UK Study. Early Education and Development, 31 (1), 113–136. https://doi.org/10.1080/10409289.2019.1617012.
SpelActief. (z.d.). Ik ga op reis en neem mee. Geraadpleegd op 28 oktober 2023, van
https://www.spelactief.nl/activiteiten/sport-spel/ik-ga-op-reis-en-neem-mee
Starkey, P., & Klein, A. (2008). Sociocultural influences on young children’s mathematical
knowledge. In O. N. Saracho, & B. Spodek (Eds.), Sociocultural influences on young children’s mathematical knowledge: Contemporary perspectives on mathematics in early childhood education (pp. 253–276). Information Age Publishing, Inc.
Starkey, P., Klein, A., & Wakeley, A. (2004). Enhancing young children’s mathematical knowledge
through a pre-kindergarten mathematics intervention. Early Childhood Research Quarterly, 19(1), 99–120. https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2004.01.002
Susperreguy, M. I., Di Lonardo Burr, S., Xu, C., Douglas, H., & LeFevre, J. (2020). Children’s Home
Numeracy Environment Predicts Growth of their Early Mathematical Skills in Kindergarten. Child Development, 91(5), 1663–1680. https://doi.org/10.1111/cdev.13353
Trautwein, U., Marsh, H. W., Nagengast, B., Lüdtke, O., Nagy, G., & Jonkmann, K. (2012). Probing for
the multiplicative term in modern expectancy-value theory: A latent interaction modeling study. Journal of Educational Psychology, 104(3), 763–777. https://doi.org/10.1037/a0027470
Turan, E., & De Smedt, B. (2023). Understanding mathematical development in preschool children: The association between mathematical language and mathematical abilities. Cognitive Development, 66, 1-12. https://doi.org/10.1016/j.cogdev.2023.101318
Vanbinst, K., Van Bergen, E., Ghesquière, P., & De Smedt, B. (2020). Cross-domain associations of key
cognitive correlates of early reading and early arithmetic in 5-year-olds. Early Childhood Research Quarterly, 51, 144–152. https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2019.10.009
Verdine, B. N., Irwin, C. M., Golinkoff, R. M., & Hirsh-Pasek, K. (2014). Contributions of executive
function and spatial skills to preschool mathematics achievement. Journal of Experimental Child Psychology, 126, 37–51. https://doi.org/10.1016/j.jecp.2014.02.012
Vlaamse overheid. (z.d.). Leerplannen. Departement Onderwijs & Vorming. Geraadpleegd op 14 april
Vygotsky, L. S. (1978). Mind in Society: The Development of Higher Psychological Processes. Harvard University Press.
Zippert, E. L., & Ramani, G. B. (2017). Parents’ Estimations of Preschoolers’ Number Skills Relate to at‐
Home Number‐Related Activity Engagement. Infant and Child Development, 26(2). https://doi.org/10.1002/icd.1968
Zuilkowski, S. S., McCoy, D. C., Jonason, C., & Dowd, A. J. (2019). Relationships Among Home Literacy
Behaviors, Materials, Socioeconomic Status, and Early Literacy Outcomes Across 14 Low- and Middle-Income Countries. Journal of Cross-Cultural Psychology, 50(4), 539–555. https://doi.org/10.1177/0022022119837363