Steen per steen bouwen aan een circulair designverhaal

Moet een stenen tafel altijd uit één stuk, zwaar en moeilijk te verplaatsen zijn? TRIPI is het gematerialiseerde antwoord op de vraag hoe je een stenen tafel ontwerpt met een minimum aan onderdelen, die bovendien overschotten van steen een tweede leven geeft, en gemakkelijk in en uit elkaar te halen is.

De naam TRIPI zelf vat het concept samen: drie (‘tri’) stukken (‘pieces’) steen leunen tegen elkaar die samen een centrale poot vormen, hierop komt een speciaal ontworpen koppelstuk waar de drie delen van het tafelblad in klemmen en onderaan met de hand worden aangedraaid. De montage is zo simpel dat zelfs een schroevendraaier overbodig blijft. Enkel zwaartekracht, precisie en een helpende hand zorgen ervoor dat de tafel stevig staat en niet omvalt (‘to trip’). Hierdoor kan de tafel niet alleen gemakkelijk verhuisd worden (zoals een ‘tipi’), maar ook plat verpakt en vervoerd worden – een nieuwigheid in de wereld van (natuur)stenen tafels. 

TRIPI is gestart vanuit een persoonlijke verwondering. Toen ik mijn studies startte, begon ik tegelijk aan de verbouwing van mijn appartement – niet de beste timing, maar wel een bron van ingevingen. Tijdens de werken moest ik de marmeren vensterbanken verwijderen. Ik vond het zonde om deze zomaar weg te gooien. Dat was mijn eerste confrontatie met de verspilling van natuursteen, en tegelijk het startpunt van een zoektocht naar hergebruik. Zo werd overschot inspiratie: de start van een nieuwe manier van stenen tafels te bedenken, produceren, gebruiken, en recycleren, gebaseerd op drie principes. 
                          

Van eindige steen naar lokaal hergebruik

Bijna alles van de tafel wordt lokaal geproduceerd en is hergebruikt. Door geen blijvende verbindingen zoals lijm te gebruiken, blijven de materialen bovendien zuiver en zijn daarna alsnog recycleerbaar. 

Natuursteen is een eindige grondstof, maar elk jaar blijven er bij mensen, bij afbraak van gebouwen en bij steenkappers talloze kleinere stukken (natuur)steen achter (resten van de productie, overtollige platen, platen waar fout in gezaagd is…) die geen bestemming meer vinden. Deze resten - die vaak miljoenen jaren onder de grond gezeten hebben - belanden dan op de afvalberg of worden in het beste geval tot gruis vermalen. TRIPI toont dat dit ‘afval’ niet waardeloos is, maar met voldoende creativiteit kan hergebruikt worden als volwaardig materiaal in een esthetisch en functioneel meubel. Door een economisch interessant alternatief te bieden voor het restmateriaal van lokale steenkappers, draagt TRIPI zo bij aan de verduurzaming van de steenverwerkingssector, tafel per tafel.      

Het koppelstuk in gerecupereerd staal is de sleutel tot de hele constructie. Het maakt het mogelijk om de tafel in elkaar te zetten zonder vaste verbindingen. Zo laat het op zijn beurt hergebruik en kleinere reststukken toe. Dit stalen sluitstuk is op zijn beurt ook volledig demonteerbaar. Het hergebruikte staal werd uitgestanst – alsof je met een zware perforator gaten maakt – en dat is een stuk milieuvriendelijker dan lasersnijden.

Van massieve steen naar lichtere modules

Doorheen het ontwerpen vertelde één van mijn begeleiders dat ze hun natuurstenen tuintafel hebben moeten laten staan toen ze verhuisden, omdat deze te zwaar was om mee te nemen. Dit moest toch anders kunnen? TRIPI kan een levenslange metgezel zijn, die mee groeit en mee verhuist. Dankzij het idee van een bouwdoos kan de tafel zich aanpassen aan veranderende woonomstandigheden. Zo kan de tafel groeien door het aankopen van modules.

Wie later wat meer budget heeft, kan eveneens de terrazzo-onderdelen vervangen door de luxueuze variant in natuursteen.  Zo vermijdt men dat men bij elke nieuwe woonsituatie een nieuwe tafel moet geproduceerd én aangekocht worden. 

Bovendien verlengen de gemakkelijk te vervangen onderdelen de levensduur van het meubel. Bij klassieke natuurstenen tafels moet je heel de tafel vervangen als er een kapje uit de steen is. Niets van dit Bij TRIPI. Hier hoeft men slechts één module te vervangen wanneer deze kapot gaat. Uiteindelijk wil ik nog verder onderzoeken hoe een service na verkoop en een terugnamesysteem deel kunnen worden van een circulaire verkoopstrategie.

Van duur transport naar demonteerbaar en plat verpakt

Iedereen kent het wel: je hebt een mooi meubel, maar zodra je verhuist blijkt het een onhandig blok te zijn dat niet door de trap kan of maar net in de lift past. Met TRIPI wilde ik dit probleem voorkomen: een tafel die niet alleen mooi is, maar ook gemakkelijk te verplaatsen is.

De tafel bestaat uit gerecupereerde terrazzo-platen en weegt in totaal slechts 60 kilogram. Geen enkel onderdeel is zwaarder dan 10 kilogram, waardoor één persoon elk onderdeel gemakkelijk kan dragen. Alle stukken passen samen in een doos van 100 op 50 op 20 centimeter – een formaat dat perfect door een appartementsdeur of in een lift past. Wie in een stad woont, hoeft dus geen dure buitenlift of ingewikkeld transport meer te regelen.

Het flatpack-systeem opent ook de deur naar internationaal transport. Omdat de tafel compact en plat verpakt wordt, kan ze de wereld rond zonder de ecologische kost van transport veel te vergroten. Zo levert het ontwerp niet alleen een praktische, maar ook een duurzame oplossing voor de meubelindustrie. 

Bouwstenen van duurzaam design

TRIPI is dus meer dan een tafel: het zijn bouwstenen van duurzaam design. Het ontwerp geeft een circulair antwoord op de huidige uitdaging van verspilling in de meubelsector en toont dat overschot wordt onderschat, dat luxe en duurzaamheid elkaar niet uitsluiten, en dat innovatie begint bij een nieuwe manier van kijken naar oude materialen. Het inspireert steenkappers om reststukken te hergebruiken, het geeft kopers een tastbare ervaring van circulaire luxe, en het zet een gesprek in gang over hoe we onze objecten ontwerpen, produceren, gebruiken en hergebruiken.