Scriptiebank overzicht

Schorreplanten zijn flexibele helden!De huidige klimaatsverandering vormt een serieuze bedreiging voor kustgebieden. Door de zeespiegelstijging en de toenemende hoeveelheid zware stormen lopen miljoenen mensen, waaronder ook wij Vlamingen, het risico om binnen enkele jaren met onze voeten in het water te staan. Het onderhouden en het verhogen van dijken is duur en stelt het probleem enkel maar uit. Bijgevolg moeten we snel alternatieve oplossingen vinden voordat deze tikkende tijdbom afloopt. Hier treden de zogenaamde schorreplanten op de voorgrond.

De tekstgenese van Grillige Kathleen (1966) – René GysenDe Vlaamse schrijver René Gysen (1927-1969) publiceert drie jaar voor zijn overlijden een laatste boek met als titel Grillige Kathleen. Hoewel Gysen en Grillige Kathleen eind jaren zestig relatieve bekendheid verwierven in kringen van experimentele dichters en prozaïsten, is deze roman vandaag helemaal vergeten. Grillige Kathleen biedt de onderzoeker een schatkist aan verhaaltechnische experimenten.

Een fenomeen dat heel wat wetenschappers in de informatica, fysica, biologie en ingenieurswetenschappen reeds decennia bezig houdt, is een proces waaraan ze hun eigen leven op aarde te danken hebben: zelfreplicatie. Algemeen gezien is het de mogelijkheid voor organismen, machines en programma’s om een kopie van zichzelf te maken. De natuur is er al lang mee bezig: genetisch materiaal en eiwitten kopiëren zich in elk levend wezen. Het doel van deze thesis was om een computationele manier te ontwikkelen om zelfreplicatie te bestuderen.

Coördinatie-ontwikkelingsstoornis & lichamelijke opvoeding: een uitdaging?Welke aanpassingen kunnen begeleiders integreren bij het voorbereiden van sportactiviteiten voor lagere schoolkinderen met een coördinatie-ontwikkelingsstoornis?Kinderen en jongeren brengen de meeste tijd door op school, maar daarnaast hebben ze ook tijd nodig om te ontspannen. Voor lagere schoolkinderen met een coördinatie-ontwikkelingsstoornis kan het moeilijk zijn om een vorm van ontspanning te vinden, doordat zij problemen ondervinden met zowel fijne als grove motoriek.

Heupdysplasie en het genetisch onderzoek naar een blijvend probleem binnen de hondenpopulatie.In het ministerieel besluit van 3 maart 2015 werd een aanpassing doorgevoerd met betrekking tot de fokkerij van honden. Hieruit is gebleken dat steeds meer hondenrassen dienen getest te worden op heupdysplasie (HD) alvorens ze worden ingezet in de fokkerij. Dit omdat de erfelijkheidsgraad van HD wordt geschat op 40-50%. Maar wat is heupdysplasie? Hoe wordt deze aandoening het beste gediagnosticeerd? Is HD een aandoening dat genetisch bepaald wordt en welke genen zouden hierbij een rol kunnen spelen?

Hoe wormen ons helpen ons leergedrag te verstaanDit is Caenorhabditis elegans. Van een bescheiden bodemwormpje dat nauwelijks te zien is met het blote oog zou je misschien niet veel verwachten in het neurobiologisch onderzoek. Het ziet er niet echt uit als het soort beestje dat leergedrag zou vertonen. Wel, schijn bedriegt. Figuur 1: Door genetische manipulatie kan men verschillende cellen van C. elegans een fluorescente merker geven.

Nycturie is een vervelende aandoening. Het wil zeggen dat mensen 's nachts moeten opstaan om te gaan plassen. Aangezien het zo frequent is, kijkt niemand er nog van op. Het is echter zo dat naarmate men vaker moet opstaan om te wateren, de levenskwaliteit en zelfs de levenskwantiteit significant vermindert. Aangezien de slaapkwaliteit gecompromitteerd wordt, zijn patiënten overdag moe en versufd. Dit kan leiden tot meer ongevallen en psychische problematiek.

Het herstellen van het centraal zenuwstelsel,vandaag en morgen De ziekte van Alzheimer, de ziekte van Parkinson, de ziekte van Huntington, multiple sclerose, glaucoom, het zijn maar enkele van de meer dan 600 neurodegeneratieve aandoeningen waarbij na verloop van tijd zenuwcellen afsterven. Dit laatste is onomkeerbaar en leidt tot symptomen als dementie, slikproblemen, bewegings-, loop-, of spraakstoornissen. Wat is nu de exacte oorzaak waardoor het centraal zenuwstelsel (CZS) van de mens zich niet spontaan kan herstellen?

Wat als stilzitten je rugpijn bezorgt? Je wil je bukken en plots schiet er een hevige pijnscheut door je rug, iedereen kent het gevoel wel. Elke beweging die je wil maken lijkt de pijn alleen maar te doen toenemen. Meestal doet een paar dagen rusten wonderen en ben je zo weer de oude. Wat is er echter aan de hand als je net rugpijn krijgt van stilzitten? Patiënten met spondylitis ankylosans, beter bekend als de ziekte van Bechterew in de volksmond, hebben minder rugpijn als ze voldoende bewegen.

 Zijn nieuwsgierige muizen vatbaarder voor virussen?Dat mensen over persoonlijkheden beschikken hoeft U niet te verbazen, maar nu blijkt dat de Homo sapiens niet het enigste zoogdier is waarbij dit voorkomt. Zo heeft recent onderzoek uitgewezen dat ook enkele eekhoornsoorten persoonlijkheden hebben en zelfs verschillende vogelsoorten zoals de koolmees, maar ook bij sommige reptielen- en insectensoorten! Aangezien dit een wijdverspreid fenomeen is, kunnen we dan nog over persoonlijkheden spreken zoals we dat bij de mens kennen?

Ziektes opsporen via temperatuurmetingen: weg met die koortsthermometer !Aan de hand van de evolutie van de temperatuur in de tijd kunnen ziektes gedetecteerd worden. De warmte dat wordt toegevoegd aan het lichaam, waardoor de temperatuur verandert, geeft voor gezonde en zieke mensen een verschillend patroon weer. Het vergelijken van beide patronen wijst op de aanwezigheid van een bepaalde ziekte, waardoor verdere stappen kunnen ondernomen worden in de juiste richting om de patiënt te genezen. Het patroon vertelt de patiënt onmiddellijk met welke ziekte hij te kampen heeft.

Een kleine stap richting gentherapie met DNA-bindende peptidenHet verstarren van peptiden, een methode waarbij de 3D-structuur van de molecule wordt vastgezet, gebruikt men al enkele jaren binnen de medicinale chemie om een betere binding aan eiwitten te verkrijgen en om het peptide te beschermen tegen enzymatische afbraak.

Ontrafeling en genezing van vroegtijdige veroudering: genetisch gewijzigde cellenDe vroegtijdige verouderingsziekte HGPS (Hutchinson-Gilford Progeria Syndroom) of simpelweg progeria zorgt ervoor dat je lichaam acht keer sneller oud wordt dan normaal. De ziekte wordt veroorzaakt door een kleine verandering in het DNA, een mutatie. Waarom dit leidt tot vroegtijdige veroudering is nog grotendeels onduidelijk. Om dit beter te kunnen onderzoeken wordt de ziekte nagebootst in dieren en cellen. In deze masterproef werden genetische veranderingen aangebracht in cellen met zeer moderne technieken.

Bepalende factoren voor adaptatie.Hoewel het leven op aarde altijd al veranderingen in tijd en ruimte onderging, worden heel wat organismen vandaag nog meer op de proef gesteld door de klimaatverandering. Om te kunnen overleven, is het voor deze organismen noodzakelijk zich aan te passen aan de heersende omstandigheden. Lokale adaptatie kan leiden tot meer biodiversiteit, één van de belangrijkste drijfveren voor de verschillende diensten die het ecosysteem levert aan de mens, zoals bijvoorbeeld drinkbaar water.

‘Baby D.’ en het juridische vacuüm rond draagmoederschap:de Verenigde Staten als leerschool voor het Belgische parlement?Het Belgische recht kent tot op de dag van vandaag geen specifieke wettelijke regeling voor draagmoederschap. Bij gebrek aan juridische omkadering dienen wensouders en draagmoeders zich onder meer te beroepen op het bestaande afstammings-, adoptie-, verbintenissen- en strafrecht. Het ontbreken van specifieke regels kan echter dramatische gevolgen hebben, zoals reeds gebleken is uit Belgische ervaringen.

Virussen in het wild: gevaarlijk voor (n)u en voor morgenMaar liefst 60.3% van de opkomende infectieziekten in de wereld (de zogenaamde ‘Emerging Infectious Diseases’) is afkomstig van dieren. Het merendeel daarvan is afkomstig van dieren in het wild. Hun opmars is te wijten aan toenemende mondialisering en veranderende sociaaleconomische factoren. Ook ecologische problemen, zoals houtontginning en opwarming van de aarde, hebben tot gevolg dat wilde dieren steeds minder beschikken over een geschikte habitat, waardoor het aantal contacten tussen mensen en dieren toeneemt.

Wat is het effect van zuurstofarmoede op je spiermassa?Stel je voor dat je twee weken in een omgeving vertoeft waar de ingeademde hoeveelheid zuurstof verminderd is tot twee derde van de zuurstofhoeveelheid aanwezig op zeeniveau. Heeft dat effect op je spiermassa? ZuurstofarmoedeLeven op aarde is voor de mens enkel mogelijk door de aanwezigheid van de atmosfeer. De atmosfeer is het luchtomhulsel rond de aarde en bestaat uit een mengeling van verschillende gassen (de belangrijkste zijn 78% stikstof, 21% zuurstof en 0.03% CO2).

De beleving van het ouderschap na eiceldonatie. Een kwalitatief onderzoek naar de wijze van communiceren door ouders na eiceldonatie en de beleving van de asymmetrie in het ouderschap.Promotor: prof. dr. Peter RoberTot op heden is er in de literatuur weinig onderzoek geleverd naar de beleving van de asymmetrie binnen het ouderschap na eiceldonatie. Objectief gezien schuilt er een asymmetrie tussen het genetisch (sociaal-biologisch) ouderschap van de vader en het sociaal-biologisch ouderschap van de moeder.

Ontdekking nieuw gen geeft hoop in ontrafeling pancreaskanker.Wat hebben Luciano Pavarotti, Steve Jobbs, Patrick Swayze en Joan Crawford met elkaar gemeen op hun bekendheid na? Ze stierven allen aan pancreaskanker. Hoewel pancreaskanker niet behoort tot de top 10 van de meest voorkomende kankergevallen in België, is het de 4de hoogste kanker-gerelateerde doodsoorzaak in de wereld. Kersvers VUB-alumnus Mathias Van Bulck legde zijn master thesis jaar af aan het gerenommeerde Australische ‘Garvan Institute of Medical Research’ waar hij onder leiding van Prof. Dr.

Wat is de houding van personen met mucoviscidose en hun ouders tegenover het uitvoeren van een dragerschapsonderzoek naar mucoviscidose voor de zwangerschap in de algemene bevolking?Mucoviscidose, ook wel gekend als taaislijmziekte, krijgt dankzij verschillende informatiecampagnes en films meer en meer naamsbekendheid. In België worden elk jaar ongeveer 50 kinderen geboren met deze aandoening. Vaak worden deze kinderen geboren in families die zich niet bewust zijn van hun dragerschap.

Vissen naar een nieuw proefkonijn: het zebravisembryoWereldwijd worden er duizenden chemische stoffen geproduceerd. Pesticiden, geneesmiddelen, plastics, parfums en nog veel andere chemicaliën komen in de omgeving terecht en kunnen ernstige gevolgen hebben voor het milieu en de menselijke gezondheid. Daarom is het belangrijk om de gevaren van deze chemische stoffen goed te kunnen inschatten. Met de huidige testmethoden zullen 2,6 miljoen proefdieren het leven moeten geven, willen we voldoende informatie verzamelen over de effecten van de vandaag gekende chemicaliën.

Kan leucine de gekende negatieve gevolgen van aandoeningen zoals bloedarmoede en chronisch longlijden op spiermassa verminderen?Iedereen weet hoe het voelt als je een inspanning doet op hoogte. Skiën, fietsen, wandelen of lopen voelt veel uitputtender aan op 3000m hoogte dan bij ons in België op zeeniveau. De hoogte zorgt er immers voor dat je minder zuurstof kan inademen.Patiënten die lijden aan bepaalde bloed- of longziekten kampen met zo’n chronisch tekort aan zuurstof, ook ‘hypoxie’ genoemd. Één van de belangrijkste symptomen van zulke ziektes is een zeer sterk verlies aan spiermassa.

Het bestuderen van een zenuwcel met licht.                                                                                                                       Jan WATTEYNEPromotor: Prof. Dr. L. SchoofsCo-promotor: Prof. Dr. Ir. S. HussonOns lichaam ontvangt voortdurend prikkels uit onze omgeving. Zo weet je na het horen van een belsignaal dat je zonet een nieuw berichtje ontvangen hebt en voel je reeds bij de eerste slok dat je soep nog net iets te warm is om er echt van te genieten. Eén van de belangrijkste prikkels in ons leven is inderdaad pijn.

Honingbij Royalactine – Bron van de eeuwige jeugd?In de bijenkolonie zwaait de koningin de scepter over enkele duizenden vrouwelijke werksters. Maar hoe komt deze bijenkoningin aan de macht? De sleutel tot een lang en gelukkig leven op de troon zit niet in haar genen, maar wel in de voeding die ze voorgeschoteld krijgt. Royalactine speelt hierin een centrale rol. Enkel larven die voortdurend gevoed worden met dit eiwit ontwikkelen tot koninginnen en kunnen zo tot tien maal langer leven dan werksterbijen.

Is gentherapie een wondermiddel of een loze belofte?Gentherapie. De moeilijk te verklaren term is gevallen.  De meeste mensen hebben er nog nooit van gehoord. Een kleinere groep heeft het woord ooit al eens in een medisch magazine gelezen maar weten helemaal niet waarover het gaat. Als er dan eens iemand is die de term wel kent, praat hij of zij over de futuristische droomscenario’s van gentherapie: hét wondermiddeltje om eeuwig te blijven leven, übermenschen, een pilletje tegen kanker enzovoort.  Ik werd meteen geconfronteerd met de brute realiteit van mijn onderwerp.

Heeft ieder levend wezen een streepjescode?We weten nog steeds niet hoeveel plant- en diersoorten er precies bestaan op aarde, vooral omdat de identificatie ervan zeer moeilijk en specialistenwerk is. Een nieuwe, veelbelovende moleculaire techniek – DNA barcoding – gebruikt een kort stuk van het genetisch materiaal (de DNA barcode), om soorten te identificeren. Maar is DNA barcoding wel zo doeltreffend als men denkt?

Tumoren lichten op in het donkerIn tegenstelling tot de meeste luminescente materialen, blijven persistent luminescente of ‘glow-in-the-dark’ materialen nog lange tijd licht uitzenden nadat ze blootgesteld werden aan licht met hogere energie. Veiligheidssignalisatie is de belangrijkste toepassing van deze materialen, maar ze worden ook gebruikt in allerlei speelgoed en gadgets. In principe zijn ze ook bruikbaar in de medische beeldvorming, mits de toxiciteit beperkt is en de emissiekleur zich in het rode tot infrarode gebied bevindt.

Nieuw licht op het ggo-debat: Is je mening wel je eigen mening?In publieke debatten spelen de media een belangrijke rol. Dat geldt in het bijzonder voor het debat over genetisch gemodificeerde organismen (ggo’s). Uit nieuw onderzoek blijkt dat één krantenartikel voldoende is om de mening van studenten over genetisch gemodificeerde gewassen te beïnvloeden. Wie er aan het woord is in zo’n artikel lijkt minder belangrijk te zijn.Onmiddellijk na het lezen van een krantenartikel dat de lof zingt van genetisch gemodificeerde gewassen kijken studenten er positiever tegenaan.

Hoe antilichamen leiden tot nieuwe ontdekkingen in de wetenschapEen defect enzym in ons bloed, ADAMTS13 genaamd, kan de dodelijke ziekte trombotische trombocytopenische purpura (TTP) veroorzaken. Via de ontwikkeling van antilichamen willen we ontdekken hoe ADAMTS13 werkt in ons bloed. Alleen als we weten hoe het enzym werkt, kunnen we manieren ontwikkelen om de werking van het defect enzym te herstellen. Zo kunnen we patiënten die lijden aan de ziekte TTP beter behandelen.

Op zoek naar de oorzaak van de broze bottenziekteToen de film ‘Unbreakable’ in de zalen kwam, had niemand verwacht dat hij zo succesvol ging zijn. Nu, vele jaren later, hebben reeds miljoenen mensen deze thriller gezien. Wat echter weinigen weten is dat de slechterik van dienst, gespeeld door Samuel L. Jackson, lijdt aan een zeldzame genetische aandoening genaamd Osteogenesis Imperfecta of kortweg OI.  Recent is er een enorme vooruitgang geboekt in het onderzoek naar de oorzaak van deze ziekte.