Scriptiebank overzicht

“Kom, we gaan een beetje slapen hé”Kinderlijk taalgebruik in Vlaamse woonzorgcentra“Oké, gade een beetje rusten?”, “We gaan slapen hé.”, “Ga gij eerst uw robeke aandoen?”. Misschien associeert u die zinnen vooral met opvoeders in een kinderdagverblijf, maar het zijn uitspraken van hulpverleners in een Vlaams woonzorgcentrum. Bij hun taalgebruik staat Evelien Verstraeten, studente Meertalige Communicatie, stil. Voor haar meesterproef heeft ze gesprekken tussen hulpverleners en bewoners van een woonzorgcentrum opgenomen en taalkundig geanalyseerd.

De wielersport heeft, meer dan de meeste andere sporttakken, sinds zijn begindagen af te rekenen gekregen met kritiek die het oneerlijke karakter van de sport viseerde. In een beginstadium concentreerden deze kritische stemmen zich vooral op renners die delen van het parcours afsneden, de trein namen om sneller te zijn en andere ingenieuze manieren verzonnen om tot winnaar gekroond te worden. Sinds 1960 verlegde de focus van kritische commentaren zich echter naar de alomtegenwoordige aanwezigheid van dopinggebruik in de wielerwereld.

Lezen kinderen een klassiek werk of een adaptie?Lazarillo de Tormes (1554), gekend als een van de eerste Spaanse klassiekers, komt tegenwoordig vaak in het daglicht. De grote literaire onwetendheden blijven voor vele onderzoekers een bron van onderzoekinspiratie. Tevens de auteurs van kinderboeken richten hun blik op dit kleine werk. Zo werd het verhaal van Lázaro door adaptaties bestemd voor de (aller)kleinsten onder ons.In deze scriptie komt de kinderliteratuur in het algemeen eerst aan bod. Daarin zien we dat we niet kunnen spreken van een afgebakend en gekend domein.

Bepalen onze noorderburen nog steeds wat wij dragen?Twintig jaar geleden toonde onderzoek aan dat het Belgische Nederlands in de laatste periode van 1950 tot 1990 stevig naar het Nederlandse Nederlands toegegroeid was. Dat gold onder meer voor verschillende kledingbenamingen en voetbaltermen, die in beide taalgebieden met dezelfde woorden benoemd werden. Huidig onderzoek lijkt echter vast te leggen dat die tendens de andere kant op gaat.

Metaforen verraden wie je bentMetaforen kunnen méér zijn dan mooie zinsconstructies en poëtisch taalgebruik. Hannah Pinnoo (UGent) heeft in haar masterscriptie ontdekt dat het taalgebruik van Stephan Enter bijdraagt aan de betekenis van de romans Spel en Grip. Beeldspraak verklapt namelijk iets over de personages en diept de roman thematisch verder uit. Op die manier wordt ook de leeservaring van de ‘gewone lezer’ versterkt.Dit onderzoek zal geen levens redden of baanbrekende resultaten opleveren. Toch is dit onderzoek de moeite waard.

Femmes Fatales? Vrouwen in het Israëlische legerIsraël is het enige land ter wereld met een dienstplicht voor zowel mannen als vrouwen. Maar terwijl in België aan het begin van de jaren 90 voor het eerst een vrouwelijke gevechtspiloot  haar vleugels kreeg, moest Alice Miller in Israël rond diezelfde periode een rechtszaak aanspannen om pilote te mogen worden. Het wordt nu gezien als een mijlpaal in het openstellen van militaire functies voor vrouwen. Of het pad naar meer gelijkheid voor mannen en vrouwen daardoor echt geëffend is, blijft de vraag.

Gebruik van weblogs in het vreemdetalenonderwijs: de optimale aanpak voor schrijfvaardigheidsverwerving?Algemeen wordt gesteld dat het onderwijs moet meegaan met zijn tijd. Dit houdt in dat het onderwijs zich dient aan te passen aan de nieuwe generatie jongeren, de millenniumgeneratie. Deze jongeren zijn opgegroeid in de wereld van de sociale media. Deze ontwikkelingen zijn zowel interessant als uitdagend. Ze stellen aan het onderwijs de uitdaging om een antwoord te vinden op de vraag: hoe passen we sociale media in het leskader in?

taalgebruik in de klas: standaardtaal of tussentaal?-         Wat vinden de toekomstige leerkrachten? – Een onderzoek bij de studenten in de lerarenopleiding van KHLim levert wat meer inzicht op inzake de taalbeheersing van deze studenten en hun houding tegenover het Standaardnederlands. Uit dat onderzoek blijkt dat de taalbeheersing van de studenten voor verbetering vatbaar is. Ook is duidelijk dat deze toekomstige leraren menen dat tussentaal best een plaats mag krijgen binnen het klasgebeuren.Al jaren wordt er verwoed gediscussieerd over het Standaardnederlands en tussentaal.

Christelijke wortels in een islamitisch nestTijdens haar kindertijd zette Lisa[1] haar schoentje klaar voor de sint, versierde ze de kerstboom en was ze misdienaar in de kerk. In haar huidige leven knutselt ze met de kinderen lampionnen voor de vastenmaand, bidt ze vijf maal per dag en gaat ze bewust voor halal.Het verhaal van Lisa illustreert één van de getuigenissen van Belgische vrouwen die op jonge of volwassen leeftijd kozen voor een islamitisch gezinsleven. In een antropologische studie laat ik de lezer kennis maken met de leefwereld van tien Vlaamse en Brusselse moslimgezinnen.

Jonge kijkers begrijpen niet alles wat Mega Mindy zegtMegamoeilijk, die beeldspraak?“Je zit als een rat in de val”, zegt Zwarte Mega Mindy tegen Mega Mindy. Begrijpen de jonge kijkers echter wat er met Mega Mindy gebeurt? Is Mega Mindy een rat geworden of wordt ze enkel vergeleken met een rat? Voor volwassenen lijkt de interpretatie van zo’n uitdrukking evident, maar voor de doelgroep van het programma (vier- tot negenjarigen) is dat niet altijd het geval. Voor haar masterscriptie nam Marlies Carette, studente Taal- en Letterkunde, de proef op de som.

Wat is de betekenis van Nationale identiteit? Het is misschien niet de vraag die ieder van ons tergt aan de ontbijttafel, maar het blijft in tijden van succes van nationalisme doorheen Europa en de wereld zeker en vast een uiterst relevante vraag. Masterstudent geschiedenis aan de Universiteit Gent Jos Van Steelandt onderzocht welke kenmerken de nationale identiteit had in de pas onafhankelijk geworden Republiek Oeganda in de jaren ’60.

MENEER of MENEER?Gendervariatie in Vlaamse GebarentaalMannen en vrouwen spreken niet op dezelfde manier, zelfs al spreken ze dezelfde taal. Ze hanteren een andere stijl en ook de woordenschat verschilt. Dit is ook zo voor Vlaamse Gebarentaal, de visueel-gestuele taal van de Vlaamse Dovengemeenschap. In haar onderzoek ‘Op zoek naar gendervariatie in Vlaamse Gebarentaal’ bestudeert Kristy Jonckers, de mogelijke lexicale verschillen in het taalgebruik van Dove mannen en vrouwen.

Gebarentaal op de buis: wens van Vlaamse en Finse doven voor meer mediatoegankelijkheid klinkt luider dan ooitDoven willen meer gebarentaal op de televisie. Daarmee eisen ze het mensenrecht op van toegang tot informatie. Vorig jaar ondernam de VRT concrete stappen naar meer mediatoegankelijkheid voor die doelgroep via het gebruik van gebarentaal op de tv. Ook in het Scandinavische Finland worden televisieprojecten met gebarentaal aangeboden. Beide situaties omtrent mediatoegankelijkheid voor doven werden echter nooit eerder met elkaar vergeleken.

Optimistisch over effectiviteit van psychosociale interventies voor vocaal probleemgedrag bij personen met een autistische stoornisHet masterproefonderzoek van Lien Vanderkerken, een meta-analyse van 52 geïndividualiseerde experimenten over psychosociale interventies voor vocaal probleemgedrag bij personen met een autistische stoornis, brengt optimistische conclusies. De toegepaste interventies bleken over het algemeen zeer effectief, en dit los van het geslacht en de leeftijd van de persoon in kwestie en van de locatie waar de interventie plaatsvond.

MATEKE, WISTE GIJ DA NOG NIE? HIER SCHRIJFT MEN TUSSENTAAL!Universiteit Gent – Vlaamse tussentaal wordt al meer dan vijftig jaar druk besproken: voor de ene is dit soort spreektaal een bron van ergernis, voor de andere is het een te koesteren bewijs van Vlaamse taalrijkdom. Net op het moment dat een toenemende tolerantiebeweging het tussentaaldiscours dreigde te gaan stroomlijnen, zorgt taalkundige Tomas De Cock voor een niet eerder aangeboorde onderzoekslijn.

Klassiekers in een hedendaags jasje: hervertalen voor de jonge, dyslectische lezerDe kans is groot dat je als kind of tiener wel eens een klassiek boek zoals Robinson Crusoe, Pippi Langkous of Oliver Twist hebt gelezen, maar er niet bij stilstond waarom net die boeken doorheen de eeuwen populair zijn gebleven en steeds opnieuw worden verslonden. De oorzaak is terug te vinden bij de hervertaler die het belangrijk acht een klassiek boek in een ‘hedendaags’ jasje te steken, zodat ook kinderen en jongeren ze zonder veel problemen kunnen lezen.

Het aantal cursussen rond relationele en seksuele vorming (RSV) op maat van jongeren met autisme zijn op één hand te tellen. Omdat veel leerkrachten hun eigen cursus voor de doorsnee leerling ontwerpen, zijn ze zelden aangepast aan de specifieke noden van autistische jongeren. Zij hebben meer behoefte aan vaste structuren en duidelijke opdrachten. Ik heb geprobeerd een lessenpakket te ontwikkelen waarbij jongeren met autisme centraal staan.

Merdre…! Hoe vertaal je dat?Uit het dagboek van een studenteNa het behalen van haar Master in de taal- en letterkunde volgde Thea Langeraert de opleiding Master in het vertalen. In haar masterproef onderzocht ze de vertaling van het absurde, groteske taalgebruik in het toneelstuk Ubu Roi van Alfred Jarry.22 oktober – ‘Merdre!’‘Merdre!’ Het is het eerste woord van de toneeltekst Ubu Roi van Alfred Jarry die mijn vader mij laat lezen. Het klinkt vreemd. Waarom gebruikt de auteur niet gewoon het scheldwoord merde? Ik lees verder en de conversatie tussen de personages wordt nog absurder.

Schrijfvaardigheid universiteitsstudenten teleurstellend“Studenten kunnen niet meer spellen.” “18-jarige schrijft meer dt-fouten dan 12-jarige.” “Studenten worstelen met taal.” Het zijn maar enkele van de vele taalgerelateerde krantenkoppen die al jaren opduiken in de media. Voor haar masterproef als studente Taal- en Letterkunde aan de KU Leuven zocht Karen Tahon uit hoe het vandaag nu echt staat met de schrijfvaardigheid van de beginnende universiteitsstudent.

 'Saving Ryan's Privates': Creatief taalgebruik in pornografische webadvertentiesCreatief taalgebruik als strategische keuzeIedereen kent wel de dubbelzinnige titels van pornofilms, zoals: 'Who's nailin' Paylin?', 'How I fucked Kyle's mom?' 'Saving Ryan's Privates' of 'Forrest Hump'. Vaak zijn de titels bekender dan de filmpjes zelf. Heel vreemd eigenlijk... Waarom zou men zoveel moeite steken in het bedenken van een dergelijke titel? Veel eenvoudiger en doeltreffender zou toch gewoon een beschrijving van de inhoud zijn: bv.

Taalwetten en taalpolitiek zijn al ouder dan België.Hoe ging men in de 19e eeuw om met nieuwe taalwetten en tweetaligheid? Een voorbeeld uit Limburg.Na maanden van moeizame BHV-onderhandelingen en weerspannige burgemeesters weet nagenoeg de hele wereld dat ons land gekenmerkt wordt door een uitzonderlijk moeilijke taalsituatie. Toch is dit geen nieuw gegeven. In de negentiende eeuw kende men in onze contreien ingrijpende politieke veranderingen die ook gepaard gingen met diverse taalwetten. De taaltoestand was er nog veel complexer. Het is dan ook interessant om na te gaan of men toen ook zove

Europese teksten: een kwestie van tijd Stond je er al eens bij stil waar teksten vandaan komen en hoe ze zijn opgesteld? Hoewel we dagelijks bewust en onbewust in aanraking komen met heel wat teksten, stellen we ons deze vraag slechts zelden. Zo lezen we de krant of de ondertitels van onze favoriete film, we bladeren in reclameblaadjes, we bekijken de slagzinnen aan de kant van de weg en ga zo maar door. Ook in mijn opleiding tot vertaler zijn teksten belangrijk: ze worden als bron van informatie gebruikt, ze worden geanalyseerd en vertaald.

“Ja ma leidster, oe moe ‘k ik da doen?”
Bent u een leid(st)er in een jeugdbeweging? Dan heeft u bovenstaande zin ongetwijfeld al ettelijke keren gehoord. Maar wist u dat deze zin maar liefst vijf kenmerken van tussentaal bevat?
Tegenwoordig is tussentaal onder taalkundigen een “hot item”. In de eerste publicaties over het fenomeen uitten taalkundigen vooral hun afkeer en schrik voor tussentaal. Ze vreesden dat tussentaal de Nederlandse standaardtaal zou vervangen en dat geen enkele Vlaming nog in staat zou zijn “naar behoren” te spreken.

Estuary English– Spreken met Street CredDoor het al dan niet aandacht geven aan een onderwerp, kan de media ervoor zorgen dat iets ‘hot’ of ‘not’ is. Zo konden de overstromingen in Pakistan op niet evenveel aandacht rekenen als de aardbeving in Haïti. Hierdoor geeft de media (impliciet) sociale waarden en normen mee. Deze normen en waarden bevinden zich ook op taalgebied. Deze studie onderzoekt welke wisselwerking er bestaat tussen het taalgebruik van de Britse maatschappij en het taalgebruik van de Britse media.

Plaatsnamen als getuigen van het verledenWie heeft het als kind niet gedaan, zelf plaatsnamen van een verklaring voorzien en dan nog liefst met een sappig verhaaltje errond? In Houthalen zou er wel een bos zijn waar je hout kon gaan halen, in Zomergem schijnt de zon altijd en in Bierbeek zou je beslist kunnen gaan zwemmen in een beek vol bier. Zelf was ik er ooit stellig van overtuigd dat je in mijn woonplaats, Evergem, wel eens oog in oog zou kunnen komen te staan met een troep everzwijnen.

 Spreek je nog niet vlot Frans? Wees zeker, zelfs nu heeft het al invloed op jouw andere talen.Kan een taal die je momenteel niet spreekt jou storen?Het is al geen nieuws dat er veel mensen zijn die drie of meer talen spreken. Het is bijna typisch dat men in Vlaanderen Nederlands als moedertaal heeft en daarnaast nog Engels en Frans kent. De meesten gebruiken Engels wel vaker en dus wordt deze taal actiever dan het Frans.

Het Oudgrieks als hulpmiddel op een kritiek moment in de geschiedenis
 
Het Oudgrieks is een dode taal. Met haar laatste sprekers, in de zachte overgangen, wandelingen en groeiprocessen van hun taalgebruik, stierf ze een langzame dood. Nu nog echter leeft ze voort in de harten, herinneringen, en vooral in de hoofden van enkelingen.
Her eternal summer shall not fade, nor lose possession of that fair she owes.
 
Het Oudgrieks leefde ook in Martin Luther Kings hoofd.

 
‘DE PLAATS VAN WAT GEZEGD WORDT IS BEWEEGLIJK’ [1]

In mijn masterthesis ga ik op zoek naar de grens tussen poëzie en theater in de toneelteksten van Stefan Hertmans. Hertmans (Gent, 1951) publiceerde voornamelijk poëzie. Daarnaast schreef hij een aantal romans en verhalenbundels, vele essays en drie toneelteksten.

 
IK BEN THERAPEUT. VANAF NU!
 
Het is me wat. Vier jaar lang kreeg ik de tijd om therapeutische theorieën op te slorpen, om muzikale momenten te beleven. En hier staan ik dan: zenuwachtig, klaar om een heel jaar lang te bewijzen dat ik die theorie wel kan toepassen.

 Waarom we niets aan dt-fouten kunnen doen
 
Spelling van Nederlandse werkwoordvormen is een blijvende kopzorg voor onze leerkrachten. Vooral dt- fouten blijken bijzonder resistent tegen de jarenlange intensieve training die leerlingen krijgen. Talloze mensen, taalkundig geschoold of niet, storen zich aan het voortdurend opduiken van deze fouten en beweren dat dit te wijten is aan een toegenomen nonchalance bij jongeren. Toch verscheen meer dan vijftig jaar geleden al een boek met de veelzeggende titel De tragedie der werkwoordsvormen (van der Velde, 1956).