Scriptiebank overzicht

Pieter Van Loo, Universiteit Antwerpen.
 
Antisemitisme in de Franstalige pers ?
Le Peuple, La Libre Belgique en Le Soir in 1938-1940.
 
 
Abstract
In deze paper werden drie Belgische Franstalige kranten (Le Peuple, La Libre Belgique en Le Soir) getoetst op hun houding ten opzichte van de Joodse kwestie eind jaren dertig (1938-1940). Via dit personderzoek werd er ook een beeld geschetst van de publieke opinie tegenover Joden in Brussel en Wallonië net voor de Tweede Wereldoorlog.

 
Technieken zijn niet meer weg te denken uit de architectuur: ze zijn noodzakelijk geworden voor het goed functioneren van het gebouw. Architectuur en technologie lijken vaak probleemloos in elkaar op te gaan. Toch is het voor de ontwerper niet altijd evident om technieken en architectuur te verzoenen: ze evolueren elk op een eigen tempo, vragen specifieke kennis en de elektrische uitrusting eist een bepaald volume op in het gebouwontwerp.

Taalversies van de Europese wetgeving: niet helemaal gelijk voor de wet.De Europese Unie erkent op dit moment 23 officiële talen en na de toetreding van Kroatië tot de Unie komt daar nog eens een taal bij. Waarom erkennen de Europese instellingen zoveel talen, terwijl “iedereen toch Engels kent”? Inderdaad, in de praktijk communiceren de EU-ambtenaren het vaakst in het Engels en het Frans. Toch worden alle officiële talen als gelijkwaardig beschouwd om geen enkele Lidstaat voor de borst te stoten. Deze uiting van respect voor taal en cultuur is niet onbelangrijk.

Bezet België, Somalië aan de Schelde?De Eerste Wereldoorlog roept spontaan het beeld op van modderige loopgraven. Achter en naast het front leverde de Belgische burgerbevolking echter een vergeten strijd tegen de honger. Met dank aan de Verenigde Staten, die de eerste grootschalige food relief operation ooit coördineerden. Twee lokale studies illustreren nu in welk sociaal mijnenveld dit gebeurde.Dorstlessende druppels op een hete plaat.Toen België in 1914 werd bezet, reageerden de geallieerde machten met een economische blokkade.

Een Eigen Nationaliteit.Echtscheiding als weg naar een onafhankelijke nationaliteit voor vrouwen in de Belgische wetgeving. (1919-1922)Het onderzoek situeert zich in de periode 1919-1922. De aandacht spitst zich toe op Belgische vrouwen, die gehuwd waren met een Duitse man, volgens de toenmalige vooroorlogse huwelijkswetgeving hun eigen nationaliteit verloren en automatisch deze van hun Duitse echtgenoot overnamen.

 The writer’s speech“Dad, what’s he saying?”“I don’t know, but he seems to be saying it rather well.”Dat fluisteren King George VI en zijn dochter elkaar toe als ze een toespraak van Hitler bekijken in de film The king’s speech (2010). Ook al laat Georges zich in zijn antwoord in de eerste plaats leiden door een lichte afgunst voor het redenaarstalent van de Führer, dat fel afsteekt tegen zijn eigen stottergebrek, toch raakt hij ermee aan de kern van het succes van Hitlers nationaal-socialistisch regime.

De zoete pijn van een vergeten dichter: Joseph Brodsky als melancholicusGepest en verstoten, bespuwd, gekleineerd, mishandeld en weggestuurd. Dat was het droeve lot van Joseph Brodsky, de grootste dichter die Rusland sinds de Tweede Wereldoorlog heeft voortgebracht. Terwijl hij door het Soviet-regime werd vervolgd, werd hij in literaire kringen geroemd als de grootste levende dichter van Rusland, de meest welluidende, invloedrijke stem van de moderne Russische letteren.

 Het woelige leven van het Belgisch koloniaal verledenVergeven en vergeten: gemakkelijker gezegd dan gedaan. Het verleden wordt niet zo makkelijk verleden. Zo hing in mei 2011 het ontslag van onze federale minister van justitie, Stefaan De Clerck, even in de lucht omdat hij het gewaagd had om het woord ‘vergeten’ in de mond te nemen wanneer hij sprak over de Belgische collaboratie met de Duitse bezetter in Wereldoorlog II.

 Nazi’s en Arabieren: een goede verstandhouding?Bij het begin van het politieke jaar laait het debat over de amnestie traditiegetrouw weer op. De collaboratie tijdens de Tweede Wereldoorlog is, naast het politieke vlak, ook in vele boeken, tijdschriften en reportages een populair onderwerp. Onze kennis over collaboratie in Vlaanderen is gering maar niet onbestaand. We weten eveneens dat dit niet enkel een Vlaamse fenomeen was. Maar hoe zit het met de samenwerking tussen nazi-Duitsland en andere landen of bevolkingsgroepen?

 
‘In pofbroek en badjas’
 
Het fenomeen “Poeske” Scherens
 
 
Een galerij van bejubelde wielrenners dient zich aan vanuit het verleden, als boegbeelden van weleer. Sportieve kinderen van hun tijdsgeest, bewonderd door velen. Waar fiets en geschiedschrijving behoedzaam elkaar kruisen, mag de naam van de sprinter Jef “Poeske” Scherens met stip vermeld. Foto’s uit die tijd tonen een kleine spierbundel, veelal in pofbroek en badjas.

 
In 1999 ontstaan de Lusaka-Akkoorden als gevolg van een conflict, van die aard dat er werd gesproken van een Afrikaanse wereldoorlog. De belangrijkste actoren in deze Akkoorden waren de Congolese regering en de twee rebellenbewegingen: het RCD (Rassemblement Congolais pour la Démocratie), en het MLC (Mouvement de Libération du Congo). Een wapenstilstand, het op gang brengen van het democratiseringsproces en de Inter-Congolese dialoog zijn enkele van de overeenkomsten in deze Akkoorden.

Kan een imagoverbetering van autoalternatieven voor minder files op de weg zorgen?
Dagelijks staan in Vlaanderen duizenden pendelaars vast in de file. De oorzaak van dit (im)mobiliteitsprobleem ligt grotendeels bij het hoge autogebruik. Na de Tweede Wereldoorlog is het gebruik van de auto spectaculair toegenomen waardoor het vandaag het verplaatsingsmiddel bij uitstek is. Deze dominantie van de auto zorgt echter steeds meer voor verkeerscongestie en luchtvervuiling.

 
Het Office des Cités Africaines in Lubumbashi: een geschiedenis.
De historische studie van Afrikaanse regio’s kent sinds enkele jaren een hernieuwde aandacht.

Wat de Duitse bezetter in het Belgisch filmwezen zocht: de Belgische filmaffiche onder de bezetting: Bart Van de Broek             
De Tweede Wereldoorlog is in geschiedenisboeken een zwarte pagina vol gruweldaden van de Duitse bezetter. Deze laatste gebruikte echter niet alleen bruut geweld om de bezette bevolking naar haar hand te zetten, maar schakelde ook schijnbaar onschuldige middelen in, zoals de speelfilm.
 
De zwarte periode in de geschiedenis was een gouden tijdperk voor het filmwezen. Het publiek ging maar al te graag naar de bioscoop om sombere gedachten te verzetten.

 
Jood, ultraorthodox en … antizionist
Joden staan wereldwijd bekend als een samenhangend volk met een onvoorwaardelijke liefde voor Israël, toch bestaan er verschillende strekkingen binnen hun geloof die het niet altijd met mekaar eens zijn. Zo is er Neturei Karta, een extreem religieuze tak die tegen de staat Israël is en ijvert voor een Palestijnse overname. Iets wat hen zeker niet in dank wordt afgenomen door hun geloofsgenoten.
In Antwerpen ontmoet ik de gerespecteerde rabbijn Ahron Cohen uit het Engelse Manchester.

 
Polen-der-wijs
Tijdens het schooljaar 2009/2010 liepen ongeveer tweeduizend vijfhonderd Poolse kinderen school in verschillende Poolse scholen in België. De grootste scholen bevinden zich in Brussel en Antwerpen, maar ook kleine Poolse klasjes zijn over heel België verspreid. Dat veel Polen naar België migreerden tijdens de jaren negentig en tweeduizend valt niet te ontkennen, maar dat dit ook gevolgen heeft op het vlak van onderwijs is vaak minder bekend.
De Poolse scholen in België kennen al een vrij lang bestaan.

Zie bijlage

Niké Vanderpoorten
First Class Seat to Modernity
In de eerste decennia na de tweede wereldoorlog was meubeldesign een belangrijke vertolker van de hernieuwde politieke en sociaaleconomische kracht van de Verenigde Staten. Design toonde de levensstandaard en de nieuwe technische knowhow van Amerika aan de wereld. Het was een uithangbord van The American Way of Life.
De meubelconcerns Knoll International en Herman Miller waren belangrijke protagonisten bij de verkoop van The American Dream.

 
Katholieken vs. Verzet tijdens WO II: een snel verzuurde relatie?
 
 
Hoe ‘leest’ u de krant? Als ‘objectieve nieuwsbron’ of eerder als ‘oppervlakkige lectuur’? Geschreven pers kan gezien worden als een belangrijke vertolker van de publieke opinie en verspreider van ideeën. Een interessant gegeven waar ik dankbaar gebruik van gemaakt heb voor een onderzoek naar beeld- en opinievorming over ‘Het Verzet’…
 
 
Kranten en tijdschriften maken deel uit van wat men zou kunnen omschrijven als de ‘burgerlijke openbaarheid’.

Hoe overleeft een bedrijf de war for talent? Het jaar 2009 wordt overschaduwd door de economische crisis. Wat 2010 zal brengen, is nog koffiedik kijken. Eén zaak staat echter als een paal boven water; bedrijven zullen creatief moeten zijn om hun beste werknemers in huis te houden. Vanaf volgend jaar doet er zich immers een nieuw fenomeen voor in het bedrijfsleven: de war for talent.

 De verantwoordelijkheid te voorkomen Preventie van genocide en misdaden tegen de mensheid in hetInter-Amerikaans Systeem voor Rechten van de Mens.Een Argentijnse case study. De verantwoordelijkheid te voorkomenIn de jaren ’90 van de vorige eeuw werd de vraag naar de toelaatbaarheid van humanitaire interventies onderzocht. Op de VN Wereldtop van 2005 werd  unaniem het concept “the Responsibility to Protect” (R2P) aangenomen.

 
Tijdens de piek van de walvisjachtindustrie (ongeveer tussen 1930 en 1965) werd een gemiddelde van 30.000 walvissen per jaar gedood voor gevarieerde doeleinden. Als gevolg van deze exploitatie werden verschillende walvissoorten met uitsterven bedreigd.
Maatschappelijke aandacht voor bedreigde walvissenpopulaties is nooit groter geweest dan in de jaren '70 van de vorige eeuw. 'Save the Whales' is een slogan die rond deze tijd ontstaan is, en non-gouvernementele organisaties (NGO's) zoals Greenpeace en WWF verworven hierdoor hun bekendheid.

Gevaarlijke paradijzen
Over de utopie en de dystopie in Nederlandstalige literatuur
 
De wekker gaat af. Het zoemende geluid van de muggen zindert nog na. Slaperig en langzaam strompel je uit bed. Ontbijten. Post uithalen: rekeningen! Koffie opdrinken, want het is al laat. Douchen. Snel! Aankleden en vertrekken. Sneller! File… te laat! STRESS!
 
Dromen we niet allemaal van een ideale wereld? Een plaats zonder stress, armoede of oorlog? Een veilig eiland waar we onbeperkt van het leven kunnen genieten?
Utopische literatuur fantaseert over die ideale wereld.

 
MY ONLY FRIEND, THE END
 
 
Dit jaar bestaat de NAVO precies 60 jaar. Sinds de oprichting in 1949 heeft het militair bondgenootschap een rol gespeeld in verschillende internationale conflicten. De belangrijkste pijler binnen de alliantie zijn altijd al de Verenigde Staten van Amerika geweest. De overige lidstaten hebben de Amerikaanse beslissingen echter zelden blindelings gevolgd. Dat was ook zo tijdens de rakettenkwestie van de jaren 1980.

 
De Bondt Bart
 
 
’t Was alsof de Hel al hare verdoemden over Baesrode had uitgebraakt!
Een halve eeuw dorpsleven en strijd: Baasrode 1870-1918.
 
Wie vandaag Baasrode bezoekt, voelt zich wat onwennig. De oever van het Scheldedorp ligt nog steeds bezaaid met de oude, vaak in ruïne staande industriecomplexen, als littekens uit een lang vervlogen verleden. De grote herenhuizen in de dorpskom liggen er verouderd en troosteloos bij. Baasrode lijkt de afgelopen decennia ten prooi gevallen aan een algemene verwaarlozing.

 
Het sublieme schouwspel van de praaltrein in de Oostenrijkse Nederlanden
 
 
Het feestgedruis dat plaatsvond in de achttiende eeuw bij jubileavieringen verschilt nauwelijks van huidige festiviteiten tijdens carnavalsstoeten, de alsmaar populairder wordende ‘Love Parades’ of de lokale processies; waarbij de mensen vluchten in een fantasiewereld bij het aanschouwen van de voorbijtrekkende stoet en hun tegoed doen aan al het lekkers wat de lokale handelaren verkopen.
 
Bij sommige handelaren konden boekjes of libretto’s worden gekocht, die de toeschouwers uitleg verschaften over de voorbi

             
 
De vroegmoderne media: bronnen van angst?
 Brekend nieuws: “Bewezen: computerspelletjes roepen agressie op bij jongeren!” Deze stelling kan ik hier niet funderen, noch wens ik dit te doen, maar het zou wel eens een krantenkop uit de krant van morgen kunnen zijn. Nochtans zou in diezelfde krant morgen evengoed een artikel kunnen verschijnen over het feit dat wetenschappelijk onderzoek geen uitsluitsel kan geven over het verband tussen computergames en agressie bij jongeren.

Het effect van de woonsituatie op de doodsattitudes van bejaarden
Soms wandel ik er voorbij en zie ze zitten. Ouderen voor het raam, voor de tv of achter een tas thee, voor zich uitstarend. Ik kan het me maar moeilijk voorstellen dat ik later in een bejaardentehuis mijn leven uitleef. Nochtans is de kans groot. Waar vroeger familieleden de zorg voor ouderen op zich namen, staat nu de samenleving in voor hun opvang. De oorzaken hiervoor zijn dat het gezin kleiner is, er steeds meer vrouwen participeren op de arbeidsmarkt, mensen verder uit elkaar wonen en de levensverwachting is toegenomen.

Een (hoofd)doekje voor het bloeden

Het recente verbod op het dragen van religieuze symbolen voor ambtenaren, zorgde in de voorbije jaren voor behoorlijk wat controverse. Vooral moslims, die zich door de maatregel geviseerd voelden, protesteerden tegen de nieuwe bepaling. De overheid drukte echter zijn visie door, met steun van een meerderheid van de publieke opinie, en stelde dat de neutraliteit van de overheid dergelijke maatregel vereiste.

Archeologie van een denkbeeldig bouwwerk: Paul Otlets wereldstadutopie



Een alternatief voor het Atomium
Als een paal boven water staat het Atomium te blinken op de Heizel. Een bouwwerk is een onweerlegbaar feit, dat weinig discussie duldt. Onwrikbaar bezet het Atomium niet alleen de fysieke ruimte, maar ook de mentale ruimte van ons collectief nationaal geheugen. Men zou bijna vergeten dat het ook anders had kunnen lopen. Bijna.
In 1958 was immers niet iedereen tevreden met de plannen voor de wereldtentoonstelling. Le Corbusier had het bijvoorbeeld liever anders gezien.