Scriptiebank overzicht

 Er zijn van die woorden of begrippen die als een soort van mantra opduiken in elke visietekst of beleidsverklaring, ongeacht het thema. Duurzame ontwikkeling is daar zo een van. Van politiek over banksector, overheid, bedrijfswereld tot architectuur, mobiliteit en gezondheidszorg: alles moet solidair, verantwoordelijk, onderbouwd, visionair en voluntaristisch zijn, maar anno 2014 bovenal ook duurzaam. Ook de erfgoedwereld kon natuurlijk niet achterblijven en is zich sinds enkele jaren op duurzaamheid beginnen richten.

Klimaat en energie, beladen begrippen in de actualiteitEen rechts-gebonden thema met actualiteitswaarde, dat was mijn doelstelling bij het kiezen van een thesisonderwerp. Het lezen van kranten bracht mij al gauw op de thema’s klimaat en energie. Electrabel lag de laatste jaren onder vuur omwille van zijn hoge prijzen. De privésector gaat geld pompen in windenergie. De subsidiëring van zonnepanelen wordt teruggedraaid. Dit zijn slechts enkele voorbeelden van de synergie tussen milieu en energie.

 De hoeveelheid e-waste neemt elk jaar toe terwijl de recyclage van groot socio-economisch en ecologisch belang is. In ontwikkelingslanden wordt het merendeel nog volgens milieuvervuilende technieken gerecycleerd onder barre omstandigheden. Nieuwe strategieën bieden echter oplossingen die beter scoren dan mechanische recyclage in geïndustrialiseerde landen.

Bomen kopje-onder en met de voeten in de zeeNet zoals de echte Robinson Crusoe onder ons weet dat dorst lessen met zeewater alles behalve slim is, vermijden ook bomen dit zodat ze niet gaan uitdrogen. Net zoals wij moeten slapen om rust en herstel een kans te geven, groeien en herstellen bomen tijdens de nacht. En net zoals wij, moeten bomen ook ademen en iedereen weet dat ademen onder water niet echt goed lukt. Maar wat als ik je zou vertellen dat er een boom bestaat die zich van al het voorgaande helemaal niets aantrekt?

BRAND OP DE KALMTHOUTSE HEIDE: EEN RAMP VOOR BROEDVOGELS? Eind mei 2011 woedde een enorme brand over het natuurgebied ‘de Kalmthoutse Heide’. Meer dan 400 hectare heidegebied ging in de vlammen op. De timing van de brand viel midden in het broedseizoen. Verschillende vogelnesten met eieren of jongen gingen verloren in het vuur. Vooral soorten die op de grond of laag in de begroeiing nestelen, werden zwaar getroffen. Het getroffen gebied bleef achter als een troosteloze vlakte met zwartgeblakerde bomen. De media omschreef deze heidebrand als ‘de grootste ecologische ramp ooit in Vlaanderen’.

Waterstof? Waarom waterstof?Problematiek van fossiele brandstoffenDoor gebeurtenissen uit het verleden en het heden krijgt men steeds meer een negatievere blik op het gebruik van fossiele brandstoffen om de samenleving te voeden. Bij het ontginnen en transporteren van deze fossiele energie zijn er grote risico’s aan verbonden zoals het zinken van olietankers of de zure regen die het gevolg is van een te grote uitstoot van broeikasgassen.Maar niet alleen de mogelijke gevolgen op de natuur zijn een knelpunt. Het grootste probleem is een onontkenbaar feit.

De bacteriële vingerafdruk van luchtvervuilingBacteriën zijn onzichtbaar voor het blote oog, maar de effecten van hun acties zijn dat allerminst. Deze microscopische organismen staan namelijk in voor verschillende processen die voor ons van enorme betekenis zijn, zoals de productie van voedsel en medicijnen (bijvoorbeeld kaas en insuline), de afbraak van vervuilende stoffen in de bodem, het verbeteren van ons verteringssysteem en het recycleren van dode planten en dieren tot nieuwe voedingsstoffen.

Verontrustende bevindingen betreffende twee grote Ethiopische Riftvallei MerenDe Ethiopische Riftvallei meren Chamo en Abaya zijn zeer grote en economisch belangrijke meren met een hoge biodiversiteit ten opzichte van andere Ethiopische Rift meren. Abaya kan bij de grote meren van de wereld (>500km2) gerekend worden, en beide meren zijn economisch belangrijk qua visvangst en toerisme. Het bekken dat ze samen en met hun rivieren vormen bezit het hoogst aantal vissoorten van alle Ethiopische Riftvallei bekkens.

Vissen naar een nieuw proefkonijn: het zebravisembryoWereldwijd worden er duizenden chemische stoffen geproduceerd. Pesticiden, geneesmiddelen, plastics, parfums en nog veel andere chemicaliën komen in de omgeving terecht en kunnen ernstige gevolgen hebben voor het milieu en de menselijke gezondheid. Daarom is het belangrijk om de gevaren van deze chemische stoffen goed te kunnen inschatten. Met de huidige testmethoden zullen 2,6 miljoen proefdieren het leven moeten geven, willen we voldoende informatie verzamelen over de effecten van de vandaag gekende chemicaliën.

Het belang van de vergeten schakel: roeipootkreeftjes beïnvloeden de stikstofcyclusIn de Westerschelde worden dagelijks grote hoeveelheden nitraat geloosd. Wanneer deze stof in zee stroomt, wordt het natuurlijk biochemisch evenwicht verstoord. Gelukkig zijn er bacteriën in de riviermonding aanwezig, die het nitraat kunnen omzetten tot onschadelijk stikstofgas. Willem Stock onderzocht in zijn masterproef hoe deze micro-organismen beïnvloed worden door de organismen waarmee ze samenleven.Alle levende organismen hebben stikstof nodig. Het is een essentieel onderdeel van eiwitten en DNA.

Stadslandbouw in Gent. Motor voor duurzame stedelijke ontwikkeling?Daktuinen, volkstuintjes, stads- en zelfoogstboerderijen, gemeenschapstuinen, groentepakketten … Stadslandbouw is meer en meer aanwezig in het stadsbeeld en ook in de media is het thema niet weg te slaan. Onvermijdelijk stelt zich de vraag wat een stad en haar bestuur kan aanvangen met dit fenomeen. Hoe kan stadslandbouw ingezet worden in een groter verhaal en welke ruimtelijke potenties zijn eraan verbonden voor een duurzame stadsontwikkeling? In Vlaanderen ligt een kwart van het landbouwareaal in stedelijk gebied.

Sandwichpanelen, of hoe een innovatief materiaal vliegtuigen tot 50 % minder kan laten wegenLode DaelemansAlsmaar vaker zullen de metalen onderdelen van voertuigen worden vervangen door lichtere materialen zoals sandwichpanelen. Hierdoor worden voertuigen lichter, waardoor ze minder brandstof nodig hebben. Bijgevolg worden ook minder broeikasgassen uitgestoten. Hoewel sandwichpanelen erg licht zijn, zijn ze zeer sterk dankzij hun specifieke opbouw. Net zoals een echte sandwich, bestaat een sandwichpaneel uit een buitenkant (het broodje), en een kern (het broodbeleg).

Ook hommels hebben een allatotropine receptorNeuropeptiden zijn kleine hormonen die afgescheiden worden door de hersenen. Ze kunnen gezien worden als signalen die de hersenen gebruiken om te communiceren met de rest van het lichaam. Bij dieren sturen deze neuropeptiden diverse fysiologische reacties zoals bijvoorbeeld het hongergevoel of paargedrag.

(Welvaart)crisis in het globale noorden, dus compenseren in het globale zuiden?Wereldwijd ondervinden derde wereldlanden de gevolgen van de voedsel-, energie- en economische crisis in het ‘globale noorden’. Om tegemoet te komen aan de noden en tekorten van een groeiende bevolking gaan de ‘eerste en tweede wereld’ landen op zoek naar (landbouw)gronden in het globale zuiden. En hoewel deze gronden meestal als ‘ongebruikt’ bestempeld worden door de overheden, zijn ze vaak van groot belang voor de lokale mensen.

De traditionele structuur van stad en platteland in Vlaanderen heeft de laatste jaren zowel morfologisch als functioneel belangrijke wijzigingen ondergaan. Gedurende de twintigste eeuw groeide de stad — door sterke uitbreiding van de bebouwde ruimte — uit tot een stedelijke agglomeratie. Ze was herkenbaar door haar omvangrijk geheel van aaneengesloten bebouwing. Vanaf de Tweede Wereldoorlog zal de woonfunctie zich echter over een veel ruimere oppervlakte gaan verspreiden, waardoor het stedelijk gebied zich zal uitstrekken ver buiten de grenzen van de traditionele stad.

Feest in het Woonzorgcentrum.Ieder mens droomt tijdens zijn werkzame leven van  een prachtige oude dag, zonder verplichtingen en gevuld met zaken waaraan individueel waarde wordt gehecht. Een oude dag waarop welzijn wordt ervaren. Als een oudere in een woonzorgcentrum opgenomen wordt, geeft hij aan niet meer  zelfstandig voor dit welzijn te kunnen zorgen. Hij geeft een deel van de zorg voor zijn welzijn over aan het woonzorgcentrum.

Endotoxines: de vergeten component van fijn stofAbbas Alloul, Sophie Van Oevelen, Stijn WittouckVandaag de dag worden we steeds meer geconfronteerd met luchtvervuiling. De socio-economische gevolgen ervan zijn enorm: in een rapport gepubliceerd op 11 juli 2013 schattenonderzoekers dat er jaarlijks 2,1 miljoen mensen sterven door het inademen van fijneroetachtige deeltjes die men groepeert onder de naam “fijn stof ” [1]. Deze deeltjes ontstaanvaak door toedoen van de mens; dieselmotoren, energiecentrales en verbranding van steenkoolzijn belangrijke bronnen.

Natte voeten of niet: Intelligente sturing maakt het verschilTussen 1980 en 2009 werden wereldwijd 2,8 miljard mensen getroffen door watersnood. Intelligente sturing via Model Predictive Control (MPC) is een innovatieve sturingstechniek voor het beheersen van overstromingen. Bert Van den Zegel en Evert Vermuyten maakten voor hun scriptie in de ingenieurswetenschappen gebruik van deze techniek om de sturing van hydraulische regelstructuren zoals stuwen langs waterlopen te optimaliseren.

Elders is het beter, maar thuis ook - Kijken naar de wereld van op een eiland in de Stille OceaanKiribati is een eilandennatie die op de evenaar ligt, ongeveer halverwege tussen Australië en Hawaï. Het land bestaat uit 33 eilanden, verspreid over een gebied in de Stille Oceaan dat groter is dan India. In de westerse wereld is Kiribati vooral bekend voor zijn strijd tegen de stijgende zeespiegel.Ook al zijn de meeste I-Kiribati (bewoners van Kiribati) nog nooit overseas geweest, toch koesteren ze allemaal bepaalde voorstellingen over hoe het buitenland eruitziet en hoe het leven er verloopt.

Neuropeptide F en short neuropeptide F signaalsystemen als nieuwe en milieuvriendelijke insecticide-doelwitten bij tseetseevliegen.Tseetseevliegen (Fig. 1) hebben een groot medisch en economisch belang als overdragers van parasieten die ziekten veroorzaken bij zowel de mens (slaapziekte) als bij dieren (nagana). Deze ziekten worden dan ook vooral onder controle gehouden door het bestrijden van tseetseevliegen. Verschillende bestrijdingsmiddelen bestaan, maar houden voornamelijk schadelijke en milieuvervuilende chemische insecticiden in.

Brussels Inc.Lobbyen in EuropaLobbyen is big business in Brussel. Na de Amerikaanse hoofdstad, Washington, heeft onze hoofdstad het grootste aantal lobbyisten ter wereld. Meer dan 25.000 mannen en vrouwen bestoken er dagelijks de Europese beleidsvoerders met hun ideeën om zo de Europese wetgeving naar hun hand te zetten. Met een steeds groter wordende macht voor Europa, trekken steeds meer bedrijven en ngo’s naar het centrum van de Europese macht om hun wensen wet te zien worden.In 1985 waren er in onze hoofdstad 654 lobbyisten aan het werk.

Ik lees, dus ik benIntranetnieuws en de identiteitsvorming van federale overheidsmedewerkersHet intranet is een mogelijk instroomkanaal van wat leeft in en rond de organisatie. Met de huidige software worden nieuwsartikels in enkele clicks gepubliceerd. En daar wringt het schoentje. Niet zelden geven vooral intranetredacteurs de toon aan waardoor bedrijven en onderzoekers kansen missen om inzicht te verwerven in gebruikerservaringen.

MillenniumGOAL! Scoor ze zelfHeb jij er ook altijd van gedroomd om van de wereld een betere plaats te maken? Al de honger en armoede uit te bannen? Dan heb je geluk, want vanaf nu kan jij een echte wereldverbeteraar worden. Op millenniumgoal.weebly.com kan jij ten strijde trekken tegen het onrecht in de wereld.Op de website kan je op een interactieve en zelfstandige manier de inhoud van de acht millenniumdoelen (MDG) ontdekken.

Een verrassende waarheid in het Amerikaanse klimaatbeleidNet als medegrootmachten China en Rusland zijn de Verenigde Staten nooit een voorloper geweest in de strijd tegen de opwarming van de aarde. De voorbije jaren sneuvelden ambitieuze klimaatplannen keer op keer in het Amerikaanse Congres. Voor velen is dit te wijten aan de invloed van vervuilende bedrijven en hun stevige lobby-apparaat.

1,3-propaandiol productie door elektrisch gestuurde bacteriënEen diversiteit aan bacteriën kunnen elektronen afgeven aan of opnemen uit een elektrische stroom. Onderzoek naar deze zogenoemde bio-elektrochemische systemen toont aan dat bacteriële productieprocessen kunnen gestuurd worden, gebruik makend van elektriciteit. Eén van deze processen is de omzetting van het economisch laagwaardige glycerol naar 1,3-propaandiol (1,3-PDO), een grondstof in de polymeerindustrie. Het blijkt dat een pure cultuur van een gemodificeerde C.

Manipulatie van wortelgroei: de sleutel tot landbouw op vervuilde grondIn 2011 overschreed de wereldpopulatie 7 miljard en met de huidige groeisnelheid van ongeveer 1,10% per jaar zal 8 miljard overschreden worden in 2025. Deze groeiende populatie brengt een stijging in industrie en vervuiling met zich mee. De vraag naar plantproductie voor voedsel, veevoeder en biomassa (bv. voor biobrandstof productie) neemt toe. Het aantal bruikbare landbouwgronden daalt echter doordat vele gronden vervuild worden.

Multifunctionele nanopartikels: Een blik in de toekomst van de medische wereld Martijn Peters, Universiteit Hasselt, België Gedurende deze studie in het Instituut voor Materiaal Onderzoek aan de Universiteit Hasselt werd er onderzoek gedaan naar de ontwikkeling van nieuwe procedures/materialen welke de synthese van geavanceerde nanopartikel modellen vergemakkelijken. Zo werd er gezocht naar een nieuwe mogelijkheid om het gebruik van ingewikkelde en tijdrovende procedures, nodig voor deeltjes te voorzien van chemische aanhechtingsgroepen op hun oppervlak, overbodig te maken.

I.     NOOD ALTERNATIEVE ENERGIEBRONNENBerekeningen hebben aangetoond dat tegen 2025 ongeveer 7.8 miljard mensen zullen leven op onze planeet[1]. Deze bevolkingstoename leidt, samen met de luxueuze levensstijl en slinkende energievoorraden, tot een dringende zoektocht naar alternatieve bronnen om aan de globale energievraag te voldoen.

Tumoren lichten op in het donkerIn tegenstelling tot de meeste luminescente materialen, blijven persistent luminescente of ‘glow-in-the-dark’ materialen nog lange tijd licht uitzenden nadat ze blootgesteld werden aan licht met hogere energie. Veiligheidssignalisatie is de belangrijkste toepassing van deze materialen, maar ze worden ook gebruikt in allerlei speelgoed en gadgets. In principe zijn ze ook bruikbaar in de medische beeldvorming, mits de toxiciteit beperkt is en de emissiekleur zich in het rode tot infrarode gebied bevindt.

De juridische betekenis en relevantie van secundaire grondstoffen in het Europees, Vlaams, Waals en Brussels afvalstoffenrecht   in   het   verleden,   heden   en   toekomstMasterscriptie, ingediend door Alexander Meuwissen bij het eindexamen voor de graad van Master in de Rechten  - KULeuvenPromotor: Prof. Dr. K.