Scriptiebank overzicht

Wormen in de troonzaal: wat één eiwit uit koninginnengelei kan betekenen voor mens en dierIn de bijenkorf heerst een absolute monarchie: de koningin is groter dan de werksterbijen, leeft tien keer langer en legt tot 1.500 eieren per dag. Een scherp contrast met de grotendeels steriele onderklasse dus, en dat heeft wetenschappers al jaren lang geïntrigeerd. Hoe komt het dat sommige bijen uitgroeien tot koninginnen en anderen niet? Het antwoord heeft voor één keer niets met genetica te maken, maar alles met voeding.

Het aanvaarden van homoseksualiteit, geen recent fenomeenIn de huidige maatschappij van algemene vrijheid – alles van geloof en mening tot seksuele aard – probeert men actief de verbinding tussen het begrip ‘homoseksualiteit’ en de indruk van onaanvaardbaar seksueel gedrag te doorbreken.

Uitzonderingen zijn er altijdInleidingZoals we allemaal weten zijn onvruchtbaarheidsproblemen niets onbekend in onze maatschappij. Er zijn veel technieken ontwikkeld om deze onvruchtbaarheid te omzeilen. Eén daarvan is in vitro fertilisatie of ook wel de alom bekende ‘proefbuisbaby’s’.De eerste succesvolle geboorte vond plaats in 1978. Sindsdien zijn er al duizenden baby’s verwekt gebruikmakend van deze techniek. De procedure is over de laatste jaren meer en meer aangepast om complicaties te vermijden.

GEPersonaliseerde Aorta STeun, GEPAST?Biomechanische analyse van het gebruik van een gepersonaliseerde aorta steun in de Ross procedure‘E=mc²’ een gekende uitspraak van een mogelijk nog bekendere persoon. De wijze waarop Albert Einstein is overleden is een minder gekend aspect van zijn leven. Zeven jaar voor zijn dood werd hij het ziekenhuis binnen gebracht met een enorm aneurysma van de aorta (een uitstulping of dilatatie van de lichaamsslagader die indien niet behandeld, kan scheuren met een dodelijke afloop tot gevolg).

SMAD1/5 zijn noodzakelijke eiwitten tijdens  de lymfevatontwikkeling na de geboorteElk dierlijk organisme ontwikkelt zich uit één cel. Vanuit deze cel ontstaan verschillende organen waaronder het lymfevatsysteem. Het lymfevatsysteem heeft, net zoals het bloedvatsysteem, een transportfunctie. Zo staat het lymfatisch systeem in voor de drainage van weefselvocht en het transport van vetten en immuuncellen. Indien het lymfevatsysteem onderontwikkeld is, kan dit leiden tot enkele aandoeningen zoals vochtopstapeling, obesitas en immuunziekten.

Chemo thuis, een gevaar voor iedereen?Op dit moment staat de zorg voor patiënten met kanker op een kantelpunt. Nieuwe methoden en producten maken het mogelijk dat patiënten een chemobehandeling thuis toegediend kunnen krijgen. Maar is dit wel allemaal zo veilig?In het buitenland gebeurt het al langer en stilaan is deze verschuiving in België ook zichtbaar. Steeds vaker wordt er gekozen om een chemobehandeling niet langer geheel in het ziekenhuis uit te laten voeren, in plaats daarvan kiest men ervoor om deze bij de patiënt thuis door te laten gaan.

Eenduidigheid bij chronische pancreatitisWist u dat chronische pancreatitis of een chronische ontsteking van de alvleesklier vooral wordt ontwikkeld door een overmatig alcohol- en/of rookgebruik? Binnen België zijn er ieder jaar 550 tot 1320 nieuwe personen die gediagnosticeerd worden met deze ziekte.Chronische pancreatitis (CP) is een ernstige ontsteking van de alvleesklier of pancreas. De alvleesklier is een orgaan dat gelegen is tussen de maag en de dunne darm binnen de buikholte.

De ‘homoziekte’ aids. Een viraal verhaal uit de ‘80s.Stigma ondervinden, hoe voelt dat? Bijvoorbeeld: ontdekken dat je geen bloed mag geven omdat je ‘soms met mannen slaapt’. De kans op besmetting met HIV is dan zo groot dat je niet eens langs hoeft te komen. Nochtans valt je levensstijl niet ‘excessief’ te noemen – al had je dat misschien wel gewild. “Logisch toch?”, zeiden sommige vrienden. “Ja,” zei ik, “ vroeger misschien, maar nu?”. Blijkbaar bestaat er nog steeds een idee dat HIV/aids ‘typisch’ is voor ‘mannen die met mannen slapen’.

Wat “springt in het oog” bij individuen met autisme?De visuele saillantie van de verschillende gezichtskenmerken in kaart gebracht.Personen met een autisme spectrum stoornis (ASS) – verder autisme genoemd – zijn anders. Misschien associeer je autisme met de eigenaardigheden van bekende film-personages zoals Forrest Gump, Rain Man of Ben X. Of misschien ken jij wel minstens één van de naar schatting 100.000 mensen in België die aan autisme lijden.

Wat als een pijnlijk verleden een toeristische attractie wordt? Case: communistisch erfgoed in Nowa Huta, PolenNa de val van het communisme in 1989 bleef de impact van het regime overal zichtbaar en voelbaar. 'In de vergeetput ermee!' dachten de nieuwe machthebbers. Er was echter geen rekening gehouden met enkele curieuzeneuzen. Westerse toeristen stonden namelijk te popelen om het ongekende communisme (lees: de vijand tijdens de Koude Oorlog) te komen bezichtigen.

Beyoncé in het Voetspoor van Afro-Amerikaanse Feministen?“Feminist: a person who believes in the social, political and economic equality of the sexes” (“***Flawless”, Beyoncé 2013)Als kers op de taart van haar feministisch getint oeuvre, profileert de Afro-Amerikaanse zangeres Beyoncé zich expliciet als feministe op haar laatste album Beyoncé (2013). Dat album lokt echter veel kritiek uit bij het vrouwelijk publiek dat haar feministische identiteit in vraag stelt en de manier waarop zij het feminisme belichaamt afkeurt.

Medicatietoediening op de prematurenafdeling: kleine fouten met grote gevolgenArthur wordt drie maanden te vroeg geboren en komt terecht op de afdeling voor prematuren. Een verpleegkundige dient door een rekenfout per ongeluk een tienvoudige dosis Paracetamol® toe, een medicijn tegen pijn en koorts. De baby loopt risico op schade aan zijn organen en het antigifcentrum wordt ingeschakeld…   Dit is slechts één voorbeeld uit de praktijk. Nochtans leeft onder verpleegkundigen een belangrijke misvatting dat er op de afdeling neonatologie weinig of geen medicatiefouten worden gemaakt.

Schilderen in navolging van Rubens, een sterk sociaal engagement en een museum te Elsene gewijd aan zijn oeuvre: het doet misschien een belletje rinkelen. De schilder en beeldhouwer Antoine Wiertz (1806-1865) werd in zijn tijd gezien als één van de grootste kunstenaars van de Belgische romantiek en staat vandaag voornamelijk gekend vanwege zijn heroïsche en mythologische taferelen op groot formaat (afb.1).

Can science bring sport performance to a higher level?“Citius, altius, fortius” zo luidt de officiële slogan van de olympische spelen. Maar kunnen onze topsporters nog wel snellere, hogere en sterkere prestaties leveren of loopt de mens tegen zijn eigen biologische limieten aan? Betekenen deze menselijke grenzen het einde voor de topsport of slaagt de wetenschap erin deze steeds weer te verleggen?

Candida albicans: als een vis in het waterHad u ooit gedacht dat een minuscuul visje het leven van duizenden mensen zou kunnen veranderen? Wel, de wetenschap is goed op weg om dit gegeven waar te maken. Zo is de zebravis in staat om zijn eigen hart te genezen en bij nader onderzoek, kan dit misschien een therapie vormen voor mensen met een hartaanval. De zebravis is echter meer dan alleen een onderzoeksobject voor hartziektes. Het is namelijk ook een ideale gastheer om infecties mee te onderzoeken. Infectieziektes zijn de leidende doodsoorzaak bij kinderen en adolescenten.

 De robots komen eraan.Een normale kamer met oudere mensen die staan te poppelen om te beginnen. Ze zitten allemaal in een cirkel en dan gebeurt het, Zora komt binnen. Wat maakt Zora zo speciaal voor die mensen?Vanaf je geboorte zijn er bepaalde mensen die sindsdien deel uitmaken van je leven. Je ouders, tantes, ooms, maar je grootouders blijven de beste van allemaal. Als je binnen komt bij je grootouders mag je van alles hebben. In jouw ogen zijn ze de beste mensen ter wereld en kan niets of niemand hen kwaad doen.

De implantaten van de toekomst – extreme botbreukenIs het mogelijk om de menselijke limieten te verleggen met behulp van nieuwe technologieën? Botgenezing is een dynamisch proces dat het lichaam in staat stelt zichzelf te herstellen. Desondanks zijn er limieten gesteld aan de genezingsmogelijkheid. Wanneer een extreme breuk van het bot wordt vastgesteld, zijn hulpmiddelen nodig om het skelet te genezen. In deze context worden verschillende biologisch afbreekbare materialen onderzocht, waaronder synthetische polymeren, die kunnen dienen als implantaten.

p { margin-bottom: 0.25cm; direction: ltr; line-height: 120%; text-align: left; widows: 2; orphans: 2; }
Carl Sagan zei ooit, “Er zijn meer sterren in het Universum dan zandkorreltjes van alle stranden op aarde samen”. Wanneer dit duizelingwekkend aantal je nog niet verbaast, wees je er dan bewust van dat alles wat je ziet, aanraakt, eet, ja zelfs je lichaam, is samengesteld uit sterrenstof.

Bij het horen van de term 'robots', denkt u dan aan mensachtige robots of misschien aan de typische assemblagerobots? De kans is groot dat u minstens denkt aan iets dat bestaat uit stugge delen met daartussen gewrichten met elektromotoren, maar vast niet aan flexibele 'soft robots', ook al vormen deze een onderwerp dat sterk aan interesse wint.Voor medische toepassingen wordt namelijk veelvuldig gebruik gemaakt van soft robots.

De Geest in de Machine: Kan een Gamepersonage Aanvoelen als een Mens?“Ik weet nog dat ik Portal gespeeld heb in één namiddag,” vertelt Adam[1] gedurende ons gesprek, “dus pakweg tegen 7 of 8 uur ’s avonds was ik klaar. Ik was volledig mee in dat spel, in die wereld, ik was mee het personage. Chell, dat was ik.” Aan de oppervlakte lijkt het voor buitenstaanders allicht bevreemdend wanneer iemand een game-ervaring beschrijft. Hoe kan iemand immers het gevoel krijgen dat ze deel uitmaakt van een virtuele wereld, alsof deze écht bestaat?

Lage rugpijn: bestralen en betalen we nog steeds te veel?Ongeveer 70% van de Belgen krijgt minstens eenmaal in zijn leven te maken met acute lage rugpijn, een geblokkeerd gevoel en eventueel uitstralende pijn naar één of beide (boven)benen (1). Deze ziekte, gekend als ‘lumbago’, kan de huisarts of specialist gemakkelijk herkennen door de patiënt enkele gerichte vragen te stellen in combinatie met een goed klinisch onderzoek. Desondanks vragen veel patiënten om een bijkomend ‘scanner’ onderzoek.

Het sprekende oorop zoek naar een verklaring voor “Oto-akoestische emissies”.InleidingHet oor is een bijzonder interessant orgaan dat naast het werken als een frequentie analysator, versterker en een hele boel andere trucs kan, ook zelf geluid produceert. Deze geluiden noemt men Oto-akoestische emissies. Er is maar weinig geweten over dit verrassend fenomeen, maar de vermoedelijke oorzaak bevindt zich in het binnenoor, in het zogenaamde slakkenhuis.Het verhaalVoortplanting van geluidIn het oor wordt geluid opgevangen en door het trommelvlies omgezet in trillingen.

Oxytocine: De effecten van het ‘knuffelhormoon’ verder onderzocht.Oxytocine wordt wel eens het populairste neuropeptide genoemd van de laatste decennia. Op het internet levert een zoekopdracht gemakkelijk zes miljoen resultaten op waarbij websites gevonden worden die verwijzen naar de gunstige effecten van oxytocine op het aangaan van sociale interacties en relaties of het bewerkstelligen van vertrouwen en hechting met anderen. Oxytocine staat daarom ook wel gekend als het ‘knuffelhormoon’.

Inzicht in de werking van een nieuw wapen in de strijd tegen kanker “Cancer affects all of us, whether you’re a daughter, mother, sister, friend, coworker, doctor, or patient.”– Jennifer Aniston “There is no treatment”. Op deze manier werd er in 3000 voor Christus, in de oudste verwijzing naar kanker, gesproken over deze ziekte. Doorheen de jaren is er echter bijzonder veel onderzoek gewijd aan het vinden van behandelingstherapieën voor deze ziekte.

Voor veel wetenschappers blijft de taalontwikkeling een van de grootste mysteries van de 21e eeuw. Hoe stelt het brein kinderen in staat om in relatief korte tijd moeiteloos een complexe vaardigheid als taal te verwerven? Waarom loopt dit proces soms spaak?  Wat is het verband met de hersenontwikkeling? Met onze studie proberen wij meer inzicht te krijgen in het taalnetwerk in het brein van schoolgaande kinderen met en zonder taalontwikkelingsstoornissen.Bouwstenen van het breinHet brein kan beschouwd worden als een netwerk van zenuwcellen (figuur 1).

Gothic Fiction en het bovennatuurlijke als spiegel voor trans-nationale relatiesIn de literaire wereld maakt men vaak een onderscheid tussen literatuur, wat meestal doelt op de klassiekers of de canon, en populaire fictie. De achterliggende redenering is dat, in vergelijking met literatuur, het meer populaire genre van minder belang is en snel van de kaart zal verdwijnen. Niets is minder waar wanneer we kijken naar het eerste populaire genre dat in grote oplagen werd geproduceerd en gedistribueerd: Gothic Fiction.

De aard van het beestje: persoonlijkheid bij insectenDierlijke persoonlijkheidDoorheen de geschiedenis werden dieren gezien als wezens die in de meeste opzichten primitiever zijn dan de mens. Er werd zelfs getwijfeld of ze pijn kunnen voelen en of ze emoties bezitten, laat staan dat ze een persoonlijkheid zouden hebben. De laatste 20 jaar wordt echter alsmaar duidelijker dat dieren wel degelijk een persoonlijkheid kunnen hebben en is er meer en meer belangstelling voor dergelijk persoonlijkheidsonderzoek.

DIABETES? KNIP EEN VINGERNAGEL!eenvoudige, goedkope en niet-invasieve test vergemakkelijkt diagnose diabetes mellitus in ontwikkelingslanden Paul, een Congolese man van 45 jaar, is diabetespatiënt. Zonder de juiste medicatie en medische begeleiding heeft hij veel kans op ernstige problemen met bloedvaten, ogen, nieren, zenuwen en voeten. Paul weet echter niet dat hij aan de ziekte lijdt. Stel u maar eens voor: je leeft in een moeilijk bereikbaar dorp, ver weg van alle medische faciliteiten. De kans dat een hulpverlener de diagnose van diabetes bij Paul stelt is uitermate klein.

Met kop en schouders; over een bijzondere middeleeuwse begraafwijzeAl vanaf het begin van de mensheid hebben nabestaanden hun overleden dierbaren een laatste rustplaats gegeven. De vorm van die graven verschilt uiteraard in de loop van de geschiedenis. Vaak bestaan meerdere graftypes een tijdlang naast elkaar. De studie van begraafgewoonten kan ons iets leren over hoe mensen in een bepaalde periode tegen het leven en de dood aankeken. In Vlaanderen blijkt een specifiek graftype gedurende enkele eeuwen bestaan te hebben. Het gaat hier over het zogenaamde hoofdnisgraf uit de volle middeleeuwen.

Zal de training beïnvloeden uw astma?Astma is een van de meest voorkomende chronische aandoening van de longen. Het onderbreekt je ademhaling door vernauwing van de luchtwegen, zoals wanneer u uw sport doen. Dus zou je liever stoppen om te trainen als je astma hebt? Wacht even. De feiten uit eerdere studies bleek eigenlijk trainen kan helpen uw symptomen als je astma. Het is echter ook interessant dat sommige atleten ervaren astmatische symptomen wanneer ze trainen, terwijl ze niet hadden voordat ze trainen.Zou het te wijten zijn aan het feit dat ze trainen heel hard?