Scriptiebank overzicht

De jaren 1970 werden gekenmerkt door de aanwezigheid van verschillende activistische groepen, waaronder de tweede feministische beweging, en een verdere democratisering van het onderwijs. Beleidsmakers wilden met de invoering van het Vernieuwd Secundair Onderwijs elk kind, van elke socio-economische achtergrond, gelijke kansen geven door onder andere de studiekeuze op een latere leeftijd te plaatsen. Ook feministen pleitten voor gelijke kansen: ze streden ervoor dat meisjes dezelfde kansen als jongens kregen, in onder andere de studie- en beroepskeuzebegeleiding. Het onderwerp van deze thesis is hoe er in de jaren 1970 in Vlaanderen werd omgegaan met studiekeuze en beroepsoriëntering en welke rol gender in die beslissing speelde. Daarbij ligt de focus op twee maatschappelijke ruimtes, de PMS-centra en de openbare omroep BRT, waarbinnen studiekeuze en beroepsoriëntering door verschillende actoren werden aangekaart, vormgegeven, gereproduceerd en bijgestuurd.

In het eerste hoofdstuk wordt dieper ingegaan op de adviezen en werking van psycho-medisch-sociale centra (PMS) en de toekomstbeelden van de begeleide leerlingen van scholen in regio Leuven-Vilvoorde-Brussel. De analyse richt zich op de PMS-leerlingendossiers aan de hand van een discoursanalyse. Daarnaast worden de gebruikte testen en vragenlijsten als paper technologies benaderd. Het onderzoek in het tweede hoofdstuk richt zich op verschillende uitzendingen van de openbare omroep waarin studiekeuze en beroepsoriëntering werden besproken. De analyse heeft betrekking op de reeks Studiekeuze en beroepsoriëntering uit 1970 en 1971 en twee afzonderlijke programma’s Zin en onzin van het huwelijk uit 1973 en Het gaat niet om die ene pop uit 1975. Welke boodschap droegen de uitzendingen uit en wat maakte dat bij de kijkers los?

In beide maatschappelijke ruimtes waren traditionele genderrollen aanwezig. Zo kregen kinderen en ouders zowel via de PMS-werking als via de BRT-uitzendingen gegenderd advies. Het advies en discours bij de BRT was weliswaar gekenmerkt door een ambiguïteit: de hoofdboodschap was emancipatorisch, maar tegelijkertijd bestendigden de programmamakers door het gebruik van bepaalde beelden traditionele genderrollen. Het PMS-advies en de inhoud en vorm van de gebruikte documenten lagen daarentegen wel grotendeels in lijn met de traditionele genderrollen. Sommige individuele medewerkers doorbraken dat genderstereotype patroon bij individuele gevallen. Bij de kijkers, ouders en leerlingen was het beeld gemengd. Een deel was het niet eens met de traditionele rolpatronen en meende dat vrouwen geschikt waren voor elk beroep en de kans moesten krijgen om eender wat te studeren en worden. Anderen geloofden dat het traditionele rollenpatroon met reden bestond en dat vrouwen en mannen inherent verschilden. Daarnaast blijkt dat ook in de samenleving een genderspecifiek toekomstbeeld voor jongens en meisjes voortleefde. De meerderheid van de kijkers, ouders en leerlingen geloofden dat het huishouden en de opvoeding van kinderen behoorden tot het takenpakket van de vrouw en buitenshuis werken tot dat van de man. Zo gaven tienermeisjes aan dat ze verder wilden studeren en werken, maar dacht een deel al na hoe ze later de huishoudelijke en opvoedende taken zou combineren met buitenshuis werk. Andere meisjes stelden dat beeld wel in vraag. Jongens dachten enkel aan ‘mannelijke’ beroepen en reflecteerden niet over hoe ze later hun gezin met hun job zouden combineren.

Mijn scriptie onderzoekt hoe individuele leerpaden met open onderwijsmaterialen kunnen worden aangeboden in het basisonderwijs in kansarme contexten, zoals Gambia. Het KUBO-platform, dat gebruik maakt van de Kolibri-software, biedt offline toegang tot educatieve content via betaalbare technologie zoals de Raspberry Pi. Gebruikerstesten toonden aan dat het platform effectief is, maar verbeteringen nodig heeft voor betere toegankelijkheid. De implementatie begint met training voor leerkrachten en pilotprojecten in Gambia, met plannen voor uitbreiding naar Uganda en Kenia. Het onderzoek concludeert dat technologie een cruciale rol kan spelen in het verbeteren van onderwijskansen in ontwikkelingslanden.

Het onderzoek analyseert het gebruik van gestandaardiseerde toetsen om gelijke onderwijskansen voor leerlingen met een lage sociaaleconomische status te verbeteren. Het richt zich specifiek op hoe leerkrachten de gegevens uit netgebonden toetsen gebruiken bij het toekennen van getuigschriften in het basisonderwijs.

Maatschappelijke, economische en artistieke vorming (MEAV) is een nieuw vak dat geïntroduceerd werd naar aanleiding van de onderwijshervormingen in de tweede graad secundair onderwijs. Samen met de omschakeling naar afstandsonderwijs kwam er een noodkreet uit het werkveld naar aangepast en uitdagend lesmateriaal. Wij wilden inspelen op deze nood door didactisch materiaal te ontwikkelen dat ook ingezet kan worden voor blended learning.

Het psychosociaal welzijn en ‘self-confidence’ van anderstalige leerlingen in hun eerste schooljaar krijgt weinig aandacht in het onderwijs. Van deze jongeren verwacht men dat ze zich aanpassen aan de nieuwe schoolsituatie waarin men terecht komt en zullen presteren. Maar scholen vergeten dikwijls dat deze jongeren met verschillende, soms traumatische ervaringen naar België komen die niet verwerkt zijn in OKAN. Dit heeft dan mogelijk een effect op hun zelfvertrouwen, waardoor ze zich niet goed voelen of niet het gevoel hebben erbij te horen en dit dan mogelijk een impact heeft op de academische prestaties. Dit proces wordt bemoeilijkt door de sociale uitsluiting waarmee veel anderstalige jongeren geconfronteerd worden in hun eerste schooljaar in de vervolgschool.

Het doel van dit onderzoek is achterhalen hoe ‘self-confidence’ en psychosociaal welzijn op school ondersteund kan worden. Van daaruit kunnen suggesties gedaan worden hoe scholen deze jongeren kunnen benaderen, vooral in hun eerste schooljaar in de vervolgschool. Door het gebruik maken van een semigestructureerd interview wordt getracht mogelijke antwoorden te vinden wat de noden zijn van deze jongeren. Op grond van de informatie die verkregen is, wordt een brochure gemaakt voor scholen en meer bepaald hoe leerkrachten deze elementen van ex-OKAN-leerlingen kunnen ondersteunen. De participanten (ex-OKAN-leerlingen) worden gerekruteerd op KTA OKAN Brugge.

Uit dit onderzoek blijkt dat de overgang qua schoolervaring van moederland naar België soms onzekerheden met zich meebrengen bij nieuw ingestroomde ex-OKAN-leerlingen. Het verschil tussen het schoolsysteem kan ervoor zorgen dat ze twijfels krijgen over hun eigen bekwaamheid. Ook speelt het Nederlands een rol bij de schoolse omgang met klasgenoten en leerkrachten. Ze vertellen dat ze vaak niet te durven praten omdat ze uitgelachen worden om hun Nederlands. Daarnaast geven ze aan dat ze soms het gevoel hebben er niet bij te horen omdat leerkrachten soms dialect spreken in de les en geen rekening houden met hen. Er werd ook over hun traumatische gebeurtenis, de last en de verwerking ervan gepraat. Zo vertellen de meeste participanten dat ze geen vertrouwensgevoel hebben in de vervolgschool en dat ze het gevoel hebben niet terecht te kunnen op school voor hulp.

De rol die scholen kunnen spelen in het stimuleren van de ouderbetrokkenheid van hun anderstalige ouders. Een analyse van een lopend project in vijf Antwerpse basisscholen.

Hoewel de etnisch-culturele diversiteit in de maatschappij als een meerwaarde kan gezien worden, neemt de etnische ongelijkheid in het onderwijs toe. Deze etnische ongelijkheid leidt tot verschillen in schoolprestaties, en vervolgens tot de reproductie van ongelijkheid in het onderwijs. Om deze onderwijsongelijkheid te overbruggen zijn succesvolle leerkrachten, en bijgevolg succesvolle lerarenopleidingen nodig. In dit onderzoek wordt nagegaan hoe lerarenopleidingen leerkrachten kunnen voorbereiden op de etnisch-culturele diversiteit onder leerlingen in het lager onderwijs, met aandacht voor de culturele competenties (attitudes, kennis en vaardigheden) van de leraar. De grote uitdaging hierbij is om de theoriepraktijkkloof te overbruggen en gelijke onderwijskansen te bieden aan alle leerlingen, ongeacht hun etnisch-culturele achtergrond. In het eerste deel van de studie werd een systematische literatuurstudie uitgevoerd van 19 literatuurreviews. De meest frequente theorieën en het belang van de culturele competenties werden toegelicht. Vervolgens werden er tien praktijken geïdentificeerd die effectief zouden zijn om leraren voor te bereiden op het omgaan met etnisch-culturele diversiteit bij leerlingen: (1) Een geïntegreerd curriculum op lange termijn, (2) De selectie van toekomstige leraren, (3) Kritische zelfreflectie, (4) Mentoring & coaching tijdens en na praktijkervaringen, (5) Community-based learning, (6) Continued professional development, (7) Voortdurende ondersteuning en samenwerking in de toekomstige praktijk, (8) Ontwikkelen van een veilige omgeving, (9) Focus op specifieke soorten behoeftes en de focus op algemene theorie, en (10) Innovatie en technologie.
In het tweede deel van de studie werd een multiple case studie uitgevoerd op twee lerarenopleidingen Lager Onderwijs in Brussel. Daarbij werd onderzocht in welke mate de tien praktijken tot curriculumdesign aan bod kwamen in het curriculum. Door triangulatie van drie soorten data (documentanalyse, interviews en online enquête) werden enkele resultaten gevonden. De praktijken die het sterkst aanwezig waren in de curricula van beide opleidingen zijn ‘Kritische zelfreflectie’ en ‘Community-based learning’. De praktijken ‘Focus op specifieke soorten behoeftes en de focus op algemene theorie’, en ‘Innovatie en technologie’ waren opvallend afwezig in het curriculum van beide opleidingen. Hoewel studenten uit beide opleidingen zich goed voorbereid voelen voor etnisch-culturele diversiteit, is er enige voorzichtigheid hieromtrent nodig. Zo kan de transitie naar het lerarenberoep als een praktijkschok aanvoelen en hun doeltreffendheidsbeleving doen dalen. Dit onderzoek is slechts een kleine stap voorwaarts in het opleiden van leerkrachten voor etnisch-culturele diversiteit. De systematische literatuurstudie, gebaseerd op reviews uit eerder internationaal onderzoek, duidt wel cruciale elementen aan die noodzakelijk zijn voor lerarenopleidingen in het opleiden van studenten voor etnisch-culturele diversiteit. Alle lerarenopleidingen zouden bijgevolg hun curriculum kunnen analyseren en evalueren in functie van de elementen geïdentificeerd uit de literatuurstudie.

Als in de definitie van 'excellentie' rekening wordt gehouden met achtergrond en thuistaal, krijgen we excellerende scholen uit alle onderwijsvormen met leerlingen van diverse achtergrond. Deze scholen scoren bovendien ook goed op gelijke onderwijskansen.

Voor kansarme gezinnen is een schoolfactuur betalen niet vanzelfsprekend. Hoewel het basisonderwijs kosteloos is, is dit niet gratis. Dit onderzoek gaat na of het recht op onderwijs van kinderen die leven in een precaire economische thuissituatie niet in het gedrang komt.

Karen Van Horen deed onderzoek naar gender-gerelateerd geweld op scholen in Cambodja. Ze onderzocht de prevalentie van gender-gerelateerd pesten, fysieke straffen en seksueel geweld. Haar onderzoek geeft de beginsituatie weer voor een project van VVOB vzw, waarin lokale leerkrachten en directeurs zullen opgeleid worden in gender-responsief onderwijs.

Effectiviteitsonderzoek van de eerste Vlaamse training voor executieve functies in de kleuterklas. Deze scriptie wil een bijdrage leveren aan de internationale literatuur die pleit voor het belang van vroege EF-interventies voor alle kleuters en voor kansarme kleuters in het bijzonder, met als ultieme doel gelijke onderwijskansen voor alle leerlingen.

Biedt CLIL-onderwijs in Vlaanderen gelijke kansen? Om na te gaan of elke leerling in Vlaanderen evenveel kansen heeft om CLIL-onderwijs te volgen, gingen we in deze scriptie na welke leerlingen voor CLIL kiezen en waarom. Leerlingen die dat doen blijken doorgaans uit gezinnen met een sterkere socio-economische en culturele achtergrond te komen dan leerlingen in het Nederlandstalige traject. Bovendien geven leerlingen in het CLIL-traject ook vaker aan dat ze beïnvloed worden door hun ouders in hun programmakeuze. Hoewel het Vlaams Ministerie van Onderwijs er met haar beleid voor gelijke kansen naar streeft om iedere leerling dezelfde ontwikkelingsmogelijkheden te bieden, lijken deze resultaten erop te wijzen dat die doelstellingen in de praktijk (nog) niet helemaal bereikt worden.

Op welke wijze kan de Tree of Life ingezet worden bij kinderen in klasverband en zijn dienst bewijzen in het bevorderen van diversiteit, veerkracht en verbinding?
Doorheen mijn bachelorproef benader ik deze methodiek vanuit ontwikkelingspsychologische en sociologische invalshoek en bekijk ik de school als leer- en leefomgeving.

Deze scriptie tracht een beeld te schetsen van de positie van een zorgcoördinator in het Vlaamse basisonderwijs vanuit een historische invalshoek. Dit werd gerealiseerd aan de hand van verschillende perspectieven van zorgcoördinatoren die reeds meer dan 10 jaar actief zijn in de zorg op school.

De lokale bescherming van het mensenrecht op onderwijs: hoe beschermt uw stad uw kind?Velen onder ons hebben moeiteloos school gelopen in een middelbare school in eigen stad of gemeente. Maar wat als een bepaald obstakel – sociaal, economisch of zelfs medisch – deze schoolloopbaan bemoeilijkt of verhindert? Welke verplichtingen heeft de stad of gemeente dan om u hierbij te helpen? Welke initiatieven onderneemt de stad zelf om deze problematische situatie op te lossen? Welke (mensen)rechten heeft u in dergelijke situatie en wie kan u helpen deze te verwezenlijken?

(F)LOP: Het Lokaal overleg in het kader van gelijke onderwijskansen. Hoe ver staan we?Het Vlaams onderwijs is internationaal gekend als één van de beste onderwijsstelsels, toch  blijkt uit internationaal onderzoek dat de sociale kloof tussen de best en minst presterende leerlingen in Vlaanderen het hoogst is. Allochtone en kansarme leerlingen zijn nog steeds in hoge mate terug te vinden in het beroepsonderwijs en technisch en het buitengewoon onderwijs.

 
Pipijn Kristiaan
 
Emotionele ontwikkeling krijgt nog te weinig aandacht in basisscholen
 
In de Vlaamse basisscholen is er ondanks enkele inspanningen nog te weinig aandacht voor de emotionele ontwikkeling van kinderen. Zowel in belangrijke onderwijsdocumenten als in de praktijk komt de emotionele ontwikkeling van kinderen te weinig aan bod. Dit blijkt uit een masterscriptie van Kristiaan Pipijn voor de opleiding Opleidings- en onderwijswetenschappen aan de Universiteit Antwerpen.

Kansrijk onderwijs voor kansarm … hoe krijg je hen voor leren warm ?


Inleiding

De onderwijswereld kende de laatste jaren een niet te stuiten vernieuwingsdrang. Deze vernieuwingen zetten de scholen aan tot structurele aanpassingen. In de vernieuwde leerplannen met de eindtermen of ontwikkelingsdoelen, in het GOK-beleid waarbij het hele team een gemeenschappelijke en ethische keuze rond gelijke onderwijskansen uitwerkt en in het zorg-decreet voor extra ondersteuning, is een rode draad merkbaar.

Kunnen vroegschoolse educatie en opvoedingsondersteuning de onderwijskansen van allochtone kinderen verbeteren ?
 
Hoewel de overheid reeds verscheidene jaren inspanningen doet om ieder kind gelijke onderwijskansen te bieden, blijken bepaalde groepen nog steeds systematisch minder goed te presteren op het vlak van onderwijs. Eén van deze groepen zijn de allochtone kinderen. Allochtone kinderen lopen, in vergelijking met Belgische kinderen, zowel in het lager als in het secundair onderwijs vaker een schoolse achterstand op en worden vaker doorverwezen naar het buitengewoon onderwijs.

Studeren met een leefloon?
Evaluatie van de overgang van bestaansminimum naar leefloon in functie van studenten
 
In 2002 werd de ‘Wet betreffende het recht op maatschappelijke integratie een feit.  Deze wet kwam er ter vervanging van de ‘Wet tot instelling van het recht op een bestaansminimum’.  Net als het bestaansminimum vormt het leefloon een vangnet voor mensen die tussen de mazen van de sociale zekerheid vallen.  Er zijn ook studenten die een beroep doen op deze uitkering om de kosten van studies en leven te kunnen financieren.  We gingen na in hoeverre de wetgeving vroeger en nu reke