Scriptiebank overzicht

In deze bachelorproef is er onderzoek gedaan naar de houding van leerlingen lager onderwijs ten opzichte van klasgenoten met een beperking die ondersteund worden door een ondersteuningsteam.

Deze masterproef handelt over twee onderzoeksdomeinen: argumentatief schrijven en burgerschapseducatie. Interventies in deze twee onderzoeksdomeinen vertonen gelijkenissen en er is een overlap tussen wat auteurs aanraden om argumentatief schrijven en burgerschapseducatie te bevorderen. Daarom heeft deze masterproef drie onderzoeksdoelen: (1) een verband zoeken tussen de indicatoren van political socialisation en argumentatief schrijven, (2) een verband zoeken tussen de achtergrondkenmerken van leerlingen en enerzijds hun argumentatieve schrijfvaardigheden en anderzijds hun scores op de indicatoren van political socialisation en (3) onderzoeken of leren debatteren de argumentatieve schrijfvaardigheden en de political socialisation van leerlingen kan bevorderen.

Deze bachelorproef onderzoekt stress bij leerlingen van de derde graad in Vlaanderen en Denemarken. Verschillende oorzaken en oplossingen voor stress worden onderzocht. Eén oplossing tegen stress wordt verder uitgewerkt, namelijk de stresspuzzel.

Mijn onderzoeksdoel is het geven van kennis en inzichten over het schaatsen en deze ook vertalen naar de onderwijspraktijk via een cursus. Door middel van deze didactisch onderbouwde cursus wil ik een bijdrage leveren aan de oplossing van het praktijkprobleem. De geïnteresseerde leerkrachten konden via de enquête hun contactgegevens achterlaten om toegang te krijgen tot de cursus. De cursus wordt bezorgd via een link naar de website of via e-mail.

Mens en samenleving. Een nieuw onderwijsvak betekent nieuwe leerplannen en nieuwe leerinhouden. Wij helpen leraren Mens en samenleving in het werkveld met het innovatief en interactief aan de slag gaan met hun leerlingen door middel van onze vier workshops. Zo werken we samen om leerlingen te helpen zelfredzame en kritische burgers te worden in deze diverse samenleving.

In deze scriptie voerden we een kritische analyse uit van de nieuwe eindtermen die op 1 september 2019 werden ingevoerd in de eerste graad van het secundair onderwijs. Daarnaast schreven we op basis van het literatuuronderzoek en de kritische analayse enkele mogelijke scenario’s bij het doorvoeren van de eindtermen basisgeletterdheid.

Voor kansarme gezinnen is een schoolfactuur betalen niet vanzelfsprekend. Hoewel het basisonderwijs kosteloos is, is dit niet gratis. Dit onderzoek gaat na of het recht op onderwijs van kinderen die leven in een precaire economische thuissituatie niet in het gedrang komt.

Het begrip ‘trauma’ is een complex vraagstuk in de integratie van minderjarige vluchtelingen en migranten. Vanuit deze kennis is het noodzakelijk om trauma gedetailleerd te onderzoeken.
Deze bachelorproef onderzocht aan de hand van kwalitatieve, semi-gestructureerde interviews hoe een handleiding over traumasensitief lesgeven in OKAN (Onthaalklas voor anderstalige nieuwkomers) eruit moet zien.

Dit onderzoek focuste op de belevingen van ex-OKAN-leerlingen en OKAN-leerkrachten/vervolgschoolcoaches en op de gewenste inhoud en structuur van de handleiding. Tot slot werden persoonlijke noden en suggesties bevraagd met het oog op traumasensitief werken in OKAN.

We onderzochten hoe we laagtaalvaardige leerlingen konden motiveren om te lezen. Daarbij keken we naar anderstalige leerlingen en breder naar leerlingen die in het algemeen onze Nederlandse taal niet onder de knie hebben.
We besloten zelf in samenwerking met professionele auteurs een literatuurhandboek te ontwikkelen. Het literatuurhandboek is inhoudelijk motiverend, maar is door de eenvoudige taal haalbaar voor de leerlingen.

Voor het integreren van onderzoekend leren in de school werd een kijkwijzer ontwikkeld die leerkrachten kunnen gebruiken in het begeleiden van hun kleuters binnen hun eigen interesses.

Formatieve evaluatie is de toekomst binnen het Vlaamse onderwijssysteem. In dit onderzoek werd nagegaan wat de invloed is van formatieve evaluatietools op het geven van feedback en op de leerling motivatie binnen het modernevreemdetalenonderwijs.

Deze bachelorproef onderzoekt de effecten van een Engels taalkamp op de Engelse taalvaardigheid en Engelse kennis bij deelnemers tussen de zeven en twaalf jaar.

Dit onderzoek staat stil bij de impact van choquerende nieuwsberichten op lagere schoolkinderen. Daarnaast geeft het ook een antwoord op wat voor hen choquerende nieuwsonderwerpen zijn. Zo ook, wat hen belemmert in het praten over dit soort nieuwsberichten met ouders, leerkrachten, vrienden, … Tot slot wat hun wensen zijn om in de klas met dit soort berichten om te gaan.

Nederlands alternatief evalueren in de eerste graad van het secundair onderwijs

“Mevrouw staat dat op punten?” Deze uitspraak horen we vaak in het onderwijs. We merken dat leerlingen vooral leren om de punten en minder vanuit de bezorgdheid om hun eigen leerproces. Toch is dat laatste essentieel met het oog op levenslang leren. Met mijn eindwerk ontwerp ik een gebruiksvriendelijk, alternatief evaluatiesysteem waarin ik gebruik maak van woordelijk feedback in plaats van punten om het leren en de motivatie van leerlingen te bevorderen. Woorden zeggen immers meer dan een punt.

In Vlaanderen is gering onderzoek beschikbaar over hoe de aanwerving/selectie van schoolleiders in het Vlaams secundair onderwijs gebeurt. Het doel van dit onderzoek is om te weten te komen hoe professioneel de aanwerving van schoolleiders gebeurt in Vlaamse secundaire scholen. Dit door rekening te houden met een grotere concurrentie (spanning vraag en aanbod) op de arbeidsmarkt en de dalende leerlingenprestaties in het secundair onderwijs in Vlaanderen. Daar het leiderschap van een schoolleider significant gerelateerd is aan de prestaties van leerlingen kan het succesvol aanwerven van een performante schoolleider zeer relevant zijn voor het verbeteren/versterken van de onderwijskwaliteit. Om dit te onderzoeken is op basis van academische inzichten inzake HRM-praktijken omtrent rekrutering, selectie en onboarding nagegaan in welke mate het aanwervingsproces professioneel/academisch onderbouwd gebeurt volgens de actuele state-of-the-art van de wetenschappelijke inzichten. Een vragenlijst is verstuurd naar schoolbesturen overheen alle gewone secundaire scholen in Vlaanderen. Uit dit onderzoek is gebleken dat er in de Vlaamse secundaire scholen mogelijkheden tot verbetering zijn om de aanwerving van schoolleiders verder te professionaliseren. Een belangrijke verklaring is dat de schoolbesturen (te) veel vrijheid hebben in het kiezen hoe (professioneel) dat de aanwerving van een schoolleider verloopt.

Wat zijn de beweegredenen van leerkrachten die het lerarenberoep in het basis- of secundair onderwijs hebben ingeruild voor een andere job binnen of buiten het onderwijs na een lange lescarrière?

We leven in ontwrichtende tijden. Volgens de sociale innovatietheorie Theory U (Otto Scharmer, Massachussets Institute of Technology, MIT) hebben we daarom een 4.0 Onderwijs nodig, een ondernemende, co-creatieve, participatieve manier van leren die de student en zijn hoogst mogelijke potentieel centraal stelt. In dit praktijkonderzoek wordt onderzocht wat de impact van zo'n leeromgeving is op de leerapproach van leerlingen (kwantitatief onderzoek) én op de aanpak van de leerkracht (kwalitatief onderzoek). Uit het onderzoek blijkt dat de 4.0. aanpak een positieve impact heeft op de leerapproach van leerlingen én dat de leerkracht anders voor de klas staat.

Onderzoek naar de bruikbaarheid van Byzantium als lesonderwerp. Tevens zijn er rondom dit lesonderwerp twee lessen uitgewerkt voor het 3e leerjaar in secundair onderwijs. De lessen richten zich op de vernieuwende eindtermen, met extra aandacht voor multicultureel perspectief, vaardigheden, causaal redeneren en differentiatie.

Mijn scriptie stelt de vraag naar de benadering van literaire tekstfragmenten in handboeken Nederlands in het zesde middelbaar van het algemeen secundair onderwijs in Vlaanderen. Daarmee samenhangend wordt ook de "schoolcanon" onderzocht: welke auteurs komen nu precies in de handboeken aan bod?

In deze kwantitatieve studie wordt de invloed van instructionele kwaliteit op twee attitudes van leerlingen in het Vlaamse lager onderwijs ten opzicht van wiskunde bestudeerd: plezier in wiskunde en academisch zelfconcept voor wiskunde. Daarvoor wordt gebruikgemaakt van de vragenlijsten voor leerlingen uit het TIMSS-onderzoek van 2015.

De leerlingen verkrijgen door de integratie van activerende werkvormen in geschiedenislessen (mits een correct reflecterende nabespreking) inzicht in hun leerproces, historische vaardigheden waaruit ze maatschappelijke waarden en normen overnemen en hogere resultaten en waarderingen voor het vak zelf.

Kwalitatief onderzoek naar de positie van vrouwelijke journalisten in de Vlaamse nationale nieuwsmedia. Want net als in vele westerse landen, zijn vrouwen ondervertegenwoordigd in de Vlaamse journalistiek. Aan de hand van vijftien diepte-interviews met vrouwelijke journalisten tussen 25 en 56 jaar is er gepeild naar genderbreuklijnen die in de literatuur aan bod komen zoals het glazen plafond en het afhaken van jonge vrouwen.

In deze bachelorproef zoek ik een antwoord op de vraag hoe de relatie leerkracht kan versterkt worden. Dit onderzoek past binnen het sociaal werk omdat het gericht is op het verbeteren van het welzijn van zowel leerlingen, leerkrachten als omkadering. Een goede relatie bevordert de sociale cohesie binnen een school en het welzijn van de leerlingen.
9 diepte-interviews met leerkrachten over hoe zij de relatie met hun leerlingen ervaren - hoe het momenteel loopt, wat zijn aspecten die ze momenteel als ondersteunend ervaren, wat bemoeilijkt de uitbouw van een goede leerkracht-leerling relatie, welke aspecten kunnen versterkt worden, was vroeger alles beter en ten slotte: wat zijn voor hen mogelijke antwoorden - gaven mij inzicht in de ervaren pijnpunten.

Om de werkdruk voor de leerkracht te verlagen is efficiënt werken belangrijk. Grondig en correct evalueren van spreekopdrachten in het onderwijs is een tijdrovende zaak. Kunnen spreekopdrachten met de tool ForAllRubrics grondiger en minstens even betrouwbaar worden en met
minder tijd?

De CLIK-methode (Coöperatief Leren In Klas) is een eenduidig systeem om groepswerk te organiseren binnen de lagere school. Het werd specifiek ontwikkeld voor de ASS-klas, maar is ook binnen het reguliere onderwijs inzetbaar.

Voor onze bachelorproef stapten we af van de klassieke manier van individueel lesgeven. We wilden specifiek experimenteren met STEM en co-teaching door ze aan elkaar te koppelen en aldus in teamverband ons vakoverschrijdend ‘Vissen-STEM-project’ uit te voeren. Daarbij stelden we ons de vraag in hoeverre de combinatie van deze twee werkvormen het welbevinden van zowel leerlingen als leerkrachten zou verhogen. Om tot de beste studie te komen, hebben we dit project eerst alleen uitgevoerd en nadien in co-teaching met een grotere klas.

Het doel van deze reviewstudie is tweeërlei: enerzijds een overzicht geven welke didactische maatregelen voor cognitief sterke leerlingen onderzocht zijn binnen de reguliere klas in het lager onderwijs en anderzijds duidelijkheid geven over de impact van deze maatregelen op de cognitieve prestaties van deze leerlingen.
De studie is als volgt opgebouwd: in de introductie wordt de nood aan kennis over effectieve didactische maatregelen voor deze doelgroep in Vlaanderen aangegeven. Daarna wordt dieper ingegaan op theorieën en modellen over begaafdheid en welke kennis over maatregelen beschikbaar is vanuit wetenschappelijk onderzoek. Dan volgt de toelichting over de afbakening van het onderzoeksonderwerp van deze reviewstudie. Nadien wordt een overzicht gegeven van de manier waarop een brede set onderzoeksartikels systematisch werden gereduceerd en geanalyseerd. Deze analyse leidde tot tien high impact kwantitatieve studies waarin didactische maatregelen werden uitgetest. Als resultaat worden zes effectieve didactische maatregelen gerapporteerd en als aanbeveling voor cognitief sterke leerlingen toegelicht: verrijking van hun curriculum ter vervanging van reeds gekende leerstof, ook voor cognitief sterke leerlingen expliciete instructie van strategieën en moeilijkheden voorzien, afwisseling in homogeen en heterogeen groeperen van de leerlingen, uitdagende actieve en onderzoeksgerichte opdrachten geven, tijdens het oefenen dynamisch feedback geven en ondersteuning voorzien, waaronder hints, en tenslotte de leerlingen leren reflecteren op hun leren. Tot slot worden enkele aandachtspunten bij deze reviewstudie geëxpliciteerd, zoals het belang van training en ondersteuning van de leerkracht bij het vormgeven van deze maatregelen in de klas en de nood aan longitudinaal onderzoek waarbij er gebruik gemaakt wordt van grotere samples en verschillende onderzoeksdesigns.

Sinds het oprichten van het Nationaal Secretariaat van het Katholiek Onderwijs (NSKO) in 1957 kende de onderwijskoepel verschillende vernieuwingen; zo ook onze Modeopleiding. De laatste vernieuwing gebeurde in september 2016. Deze vernieuwing binnen de 3de graad BSO Moderealisatie en –verkoop is dan ook de aanleiding geweest voor mijn onderzoek.
Katholiek Onderwijs Vlaanderen (KOV) ontwierp een actueel leerplan met een nieuwe visie. Deze richt zich voornamelijk op 5 overkoepelende pijlers : Projectmatig en conceptueel werken, Recycling en upcycling, Vakoverschrijdend werken, Trend en lifstyle en de centrale plaats van de leerling.
KOV verwacht van de scholen over heel Vlaanderen die de optie 3de graad BSO Moderealisatie en –verkoop aanbieden dat ze met deze visie les geven.
De leerkrachten dienen zélf didactisch materiaal te ontwerpen en dit te koppelen aan lesdoelen die gelinkt zijn aan de leerplandoelen opgesteld in het leerplan 3de graad BSO Moderealisatie en –verkoop.
Door het gemis aan universeel cursusmateriaal dient een leerkracht zelf het leerplan te interpreteren en de visie te verwerken.
Tijdens het onderzoek hebben we gemerkt dat dit moeilijker is dan het lijkt.
Het werd duidelijk dat de leerkrachten ondersteuning kunnen gebruiken bij het opstellen van didactisch materiaal.
De conclusie om een ondersteunende handleiding op te stellen was voor de hand liggend. Deze wordt met hedendaagse ideeën gekoppeld aan actuele voorbeelden uit de modewereld om zo eigen cursusmateriaal te kunnen opstellen. Er is een lijst met richtlijnen bijgevoegd waar de leerkrachten hun projecten aan kunnen toetsen.
Eerst diende ik de visie van KOV te doorgronden aan de hand van het bestuderen van zowel het oude als het nieuwe leerplan en het gesprek met Isabelle Tack (pedagogische begeleidster) ter verduidelijking en aanvulling.
Ook diende er een grondige literatuurstudie te gebeuren om de exacte inhoud van de 5 pijlers te begrijpen.
Vervolgens heb ik een gesprek met Sarah Casier gehad. Zij geeft bijscholingen aan leerkrachten met betrekking tot het cursusmateriaal en de nieuwe visie binnen het modeonderwijs.
Er is bij een 30-tal Vlaamse leerkrachten een enquête afgenomen zodat hun meningen vergeleken kunnen worden en de noden kunnen worden opgelijst.
Als laatste ben ik de voorbeeldschool Ursulinen Mechelen gaan bezoeken die de vernieuwing optimaal benut.
Al deze stukjes hebben bijgedragen tot het ontwerpen van de ondersteunende handleiding.

Maar hoe komt het dat fake news zo’n hoge toppen scheert? Schiet de kritische geest van de gemiddelde burger te kort? Maatschappelijke problemen worden logischerwijs vroeg of laat teruggekaatst naar het onderwijs. Want nog effectiever dan menselijk gedrag aanpassen, is de generatie van morgen simpelweg de juiste, kritische ingesteldheid al meegeven. Wij onderzochten in hoeverre het onderwijs al mee op de kar zit in de strijd tegen fake news.

Karen Van Horen deed onderzoek naar gender-gerelateerd geweld op scholen in Cambodja. Ze onderzocht de prevalentie van gender-gerelateerd pesten, fysieke straffen en seksueel geweld. Haar onderzoek geeft de beginsituatie weer voor een project van VVOB vzw, waarin lokale leerkrachten en directeurs zullen opgeleid worden in gender-responsief onderwijs.