Scriptiebank overzicht

Het historisch verhaal: een succesverhaal?
 
Mensen denken in verhalen. Al duizenden jaren is het verhaal een krachtig middel om de geschiedenis van een familie, een stam, een gemeenschap of zelfs een hele beschaving levend te houden. Ook de lessen geschiedenis kenden in het verleden een rijke verteltraditie. Onder meer als gevolg van de verlegging van de focus in de geschiedenisdidactiek naar zelfontdekkend bronnenonderzoek kwamen verhalen sterk in de verdrukking.

TOT DE KROON ONS SCHEIDT
DE ENSCENERING VAN KONINKLIJKE HUWELIJKEN BINNEN DE BELGISCHE MONARCHIE
ALBERT & ELISABETH (1900) – IEOPOLD EN ASTRID (1926)

Deze scriptie heb ik opgevat als een onderzoek naar de enscenering van koninklijke huwelijken binnen de Belgische monarchie. Meerbepaald heb ik een kritische analyse gemaakt van het huwelijk van prins Albert en Elisabeth, hertogin in Beieren (1900) en dat van hun zoon, prins Leopold met prinses Astrid van Zweden (1926).

 
Onbekend… en al te vaak onbemind
Albanië. Bij de “gemiddelde Belg” – voor zover deze bestaat of zelfs wenselijk is – roept het land sprekende beelden op: van bloedige stammentwisten, blinde autocratenadepten, uitgeputte vluchtelingen aan de Italiaanse kusten, tot ijskoude maffiosi op het Falconplein in Antwerpen. Kortom, een verzameling curiosa, zo weggelopen uit een rariteitenkabinet.
Verschillende voorstellingen en associaties zijn het gevolg van pure onwetendheid. Maar is meer aan de hand dan particuliere naïeve voorstellingen. Het is een structureel gegeven.

 Een ontdekkingstocht in Parijs Paris, c'était la gaieté, ParisC'était la douceur aussiC'était notre tendresseParis, tes gamins, tes artisansTes camelots et tes agentsEt tes matins de printempsParis, l'odeur de ton pavé d'oiesDe tes marroniers du boisJe pense à toi (…) Edith Piaf zingt het toch oh zo mooi. De Fransen zijn er trouwens over het algemeen goed in; het eigen land vol lof bezingen. En in het geval van Parijs moeten wij dat meer dan beamen. Parijs is namelijk een fantastische stad, een stad waar je spontaan kippenvel van krijgt.

De kruisweg van de middeleeuwse devotionele literatuur



Van den vos Reynaerde, Karel ende Elegast, de Historie van de vier heemskinderen: het zijn slechts enkele voorbeelden van middeleeuwse verhalen die al gedurende vijfhonderd jaar met succes de concurrentie weerstaan en nog steeds spontaan een zucht van herkenning oproepen.

Schaamrood. De ervaring van menstruatie bij katholieke Vlaamse vrouwen (1920-1960)
 
In hoeverre was de kennis van menstruatie in medische kringen een weerklank van die bij Vlaamse meisjes en vrouwen? De kennis van artsen is doorheen de eeuwen geëvolueerd. Grieken gaven menstruatie bijvoorbeeld hetzelfde statuut als het hebben van een bloedneus. Pas in de negentiende eeuw werd het verband tussen menstruatie en vruchtbaarheid duidelijk. Ondanks die evolutie bleven niet-medische verklaringen voor menstruatie weerklinken doorheen de eeuwen.

De linkeroeverontwikkeling en de belangenstrijd tussen Antwerpen en het Waasland (1962-1983)


“De haven en haar nijverheid horen thuis op de rechteroever en hebben niets te zoeken op de andere oever”. Zo reageerde de Antwerpse autoriteiten in 1872 op de plannen om de Wase linkeroever tot haven- en industriegebied om te schakelen. Het water was te diep, de afstand tussen Antwerpen en het Waasland te groot om een economische brug te slaan.

“Les enfants anormaux” voor de lens

 “De beide handjes omvatten de greep. Ieder tracht zijn stok kaarsrecht te houden en in dien stand, naar omhoog te heffen, daarna doen dalen, enz. Nu de handen uit de mouwen, eens flink diep ingeademd, de pollekes in elkaar gewreven en opnieuw met moed aan den arbeid! Op de vraag: “Wie kan nog hooger?”, heft een kleine zich reeds op de teenen en weldra volgen zijn makkertjes dit voorbeeld na. Nu weer dalen en dan rijzen, om steeds hooger nog te wijzen…” (Br. Ebergiste, 1925, p. 38‐39)

‘Les enfants anormaux’ voor de lens.

Baskische Niños – Het katholieke verhaal
Door Tim Cassauwers en Nicky Jenné
30 juni 1937, Mechelen, Antwerpen en vele andere steden. De stationspleinen lopen over van bedrijvigheid, de ruimtes overvol. Iedereen wil de nieuwe stadsgenoten begroeten, of toch zien. Honderden Baskische kinderen staan te wachten, koffer in de hand, de haren geschoren. De veemarkt kan beginnen.
 
"We kwamen aan bij de paters, in een grote zaal," vertelt Basilia Aranceta, een van de kinderen.

‘Muziek verzacht de zeden?’


Jules Van Nuffel (1883 – 1953); schepper van liturgische schoonheid

 
Jules Van Nuffel, een naam zoals een andere denken velen wellicht, toch gaat achter deze vrij alledaagse naam een opmerkelijke persoonlijkheid schuil met een zeer bijzondere verdienste op het vlak van religieuze muziek, koorleiding en muziekonderwijs in Vlaanderen.
Van kindsbeen af vormde muziek reeds een constante in het leven van de kleine Jules. Zijn ouders die zelf geen onverdienstelijke muzikanten waren lepelden hem als het ware de liefde voor muziek in.

Geloof onder vuur? Sint-Sixtus: een abdij en haar bewoners tijdens de Eerste Wereldoorlog in onbezet België

Op 13 september 1914 trokken een driehonderdtal Duitse uhlanen ofte verkenners te paard voorbij Westvleteren. Een wegwijzer met daarop ‘Sint-Sixtusabdij’ deed hen even halt houden. Maar na raadpleging van hun stafkaarten en de conclusie ‘het staat er niet op’, besloten ze de weg die het bordje gebood in te slaan toch maar links te laten liggen.

De KASKA-verzameling.Beheersuggesties voor een verwaarloosde collectie. Verwaarlozing in kunstcollecties, … een verdoezelde vorm van vandalisme of geraakt ons nationaal erfgoed in de vergeetput? Een instelling zo oud als de Antwerpse Academie voor Schone Kunsten kan rekenen op een uitgebreide geschiedenis van meer dan twee eeuwen. Bovendien beschikt ze over een eigen kunstverzameling gaande van prijswinnende kunstwerken van studenten tot werken afgestaan door het academische korps.

Manhattan, New York – Manhattan, Brussels: postwar urban planning in the grip of an island

People need icons and every one needs dreams. For urbanites of the last century, that icon, that dream was New York City, and more precisely the island of Manhattan, which for most outsiders amounts to the same. It represented everything people hoped to achieve: freedom, wealth, modernity. The skyscrapers, the subways, the lights and the cars made Manhattan a symbol of the ideal 20th-century city.

The uncontrolled sprawl of modern New York City was not without its problems.

 
Vanuit een sociale bewustwording, die gegroeid is door de lessen die ik kreeg van mensen als Ludo Abicht, Jaap Kruithof en Willem Elias gaat een muzikant zich vragen stellen bij zijn maatschappelijke relevantie.
 
“Waarom spelen we muziek?” is voor mij persoonlijk een weinig relevante vraag, net zoals je je zou kunnen afvragen: “Waarom ademen wij, waarom eten we drie keer per dag of waarom houden we van andere mensen?” De volgende vraag die zich stelt luidt: hoe kunnen wij (muzikanten) deze liefde voor muziek doorgeven?

Tussen trots en ontnuchtering: Mijn Duitse grootvader en het Derde Rijk-
 
Vergeten is dodelijk
Het is opmerkelijk hoezeer jong en oud nog steeds gefascineerd is door oorlogen. Vanwaar die fascinatie blijft komen, is moeilijk te verklaren. We constateren enkel een blijvende aandacht voor de Tweede Wereldoorlog, in het bijzonder voor Adolf Hitler. De impact van Hitlers daden, met de Holocaust op de eerste plaats, was immers enorm. Toch kunnen we deze belangstelling alleen maar positief onthalen. Iedereen moet weten wat een oorlog teweegbrengt.

Restauratie van een houten staakmolen – Windekemolen te Scheldewindeke
 
Vandaag de dag staan oude gebouwen die onze steden en dorpen sieren, steeds meer in de belangstelling. Denken we maar aan de jaarlijkse open monumentendag waar steevast duizenden bezoekers op af komen. Aan deze open monumentendag is steeds een wedstrijd verbonden waar monumenten kunnen ingeschreven worden om mee te dingen naar een restauratieprijs. Dit jaar ging de hoofdprijs naar een oud stoomcentrum in Maldegem die dringend aan restauratie toe is.

Speurende jongeren ontrafelen Gentse mysteries
 
De Gentse binnenstad weerspiegelt als geen ander de rode draad doorheen de West-Europese middeleeuwse geschiedenis. Zodra je een handboek geschiedenis van het secundair onderwijs openslaat, lees je over de Gentse handel in luxelaken, de politiek van Jacob van Artevelde en de graven van Vlaanderen, het geboortehuis van Keizer Karel, ....  Gent was een hoofdrolspeler in de Europese politiek en handel tussen de 10de en de 16de eeuw.

Het idee om een onderzoek te doen naar de beleving van de weg van en naar school, ontstond vanuit mijn persoonlijke interesse voor schemerzones, de stukjes Niemandsland tussen 2 werelden in. Werelden waarin de grenzen vaak veel duidelijker zijn, de regels veel uitgesprokener aanwezig zijn. Eén van deze schemerzones is het traject tussen thuis en school.

Jiroft geteisterd door clandestiene opgravingen.
Ans Quintelier
 
Clandestiene opgravingen, een universeel probleem van alle tijden.
 
Archeologische opgravingen maken slechts een klein deel uit van de archeologische wetenschap. Ze zijn de enige manier waardoor zekerheid kan verworven worden over theorieën, die het verleden trachten te reconstrueren. Hierbij mag niet vergeten worden dat opgraven een éénmalige en destructieve methode is om kennis te vergaren. Opgravingen dienen bijgevolg zorgvuldig uitgevoerd te worden.

Retourticket naar Belgisch – Congo
 

Jef Hermans
 
De laatste jaren is het item alsmaar belangrijker geworden. Wekelijks komt het in het nieuws: Congo, onze vroegere kolonie. De verhoogde interesse vloeit niet alleen voort uit de aanhoudende problemen. Ook de aanstaande feestelijkheden hebben hier een invloed op. In 2008 herdenken we dat Kongo – Vrijstaat 100 jaar geleden aan België werd gehecht. In 2010 wordt dan weer de 50 - jarige onafhankelijkheid van onze vroegere kolonie gevierd. Om deze redenen ontstaat er stilaan een intensere literatuur.

De Koninklijke Vlaamse Schouwburg tijdens de Tweede Wereldoorlog: On-Vlaamsche Lachbarak of kunsttempel aan de Lakenstraat?KVS anno 2005Op woensdag 2 maart 2005 zorgde Vlaams volksvertegenwoordiger Eric Arckens van het Vlaams Belang voor een zware aardbeving, mét naschokken, in het Vlaamse politieke en culturele landschap. Hij gaf in het Vlaams Parlement een opgemerkte toespraak over de Koninklijk Vlaamse Schouwburg, die hij “pseudo-elitair” noemde. Als uitsmijter liet Arckens optekenen dat de subsidiekraan, als het aan hem lag, onherroepelijk zou dichtgedraaid worden.

Catherine’s Room.De Romantische lyriek van Bill Viola.door Alison LuytenArtikel met betrekking tot Eindverhandeling ter behaling van de graad van Licentiaat in de Kunstwetenschappen aan de Universiteit Gent - Academiejaar 2004 - 2005Er gaan stemmen op die beweren dat we nog steeds in een Romantisch tijdperk  leven.

Lien Foubert (K.U.Leuven) - Vlaamse Scriptieprijs 2004
Thesis: Het im ago van Agrippina Minor: beeldvorming van een Julisch-Claudische prinses in de antieke bronnen
 
Op 6 november 15 n.C. werd in Keulen een Romeinse prinses geboren. Men gaf haar de naam Agrippina. Als lid van de keizerlijke familie zou haar aan weelde en comfort niets tekort komen, maar toch lag haar geen gemakkelijke toekomst in het verschiet. Ze was immers een vrouw.
Al eeuwen lang hield de Romeinse samenleving vast aan het traditionele beeld van de ideale echtgenote.

'Het slagveld van den arbeid'
Overleven in de haven van Antwerpen rond 1900
 
Op de Suikerrui naast het Antwerpse stadhuis staat de trotse buildrager van Meunier. Met opgeheven hoofd en de armen in de zij geslagen, kijkt hij naar de Scheldekaaien waar hij heeft gezwoegd in omstandigheden die we ons vandaag nauwelijks nog voor kunnen stellen. De buildrager is het icoon van de historische en thans volledig verdwenen havenarbeider.

Pardon? Een Generaal Pardon?
Uitdagingen van een verzoeningspolitiek onder Filips II (1566-1576)
 
Pardon?
“Pardon? Een generaal pardon?” dacht u waarschijnlijk bij het lezen van een term die nauwelijks nog tot onze actieve woordenschat behoort. Misschien vermoedde u louter intuïtief dat het om één of andere ruime daad van vergeving ging. De zestiende-eeuwse mens had beslist verbaasd opgekeken bij onze taalkundige onwetendheid over de genademaatregel.

Peter Triest - Woonverkavelingen in Halle Kempen: het belang van het grondbezit in de vorming van het lokale woonlandschap.
 
Het lelijkste land
Renaat Braem riep in 1968 België uit tot het lelijkste land ter wereld. ‘Vanuit het vliegtuig beschouwd komt het over als een door een krankzinnige bijeengenaaide lappendeken, met daarop door een woest geworden reus, de inhoud van hele bazars blokkendozen rondgestrooid, met verachting neergesmeten’, zo schreef hij.
Na de tweede wereldoorlog veranderde Vlaanderen inderdaad onherkenbaar van aanzien.

De Golfoorlog van Het Laatste Nieuws, De Standaard en De morgen.  1990-1991.
Suzanne Hoogewijs
 
De huidige perikelen in Irak laten niemand ongemoeid, en de politiek en houding van de Verenigde Staten worden door een steeds groter publiek gevolgd en bediscussieerd.

Ze waren met zes, allemaal lang en smal, het ene al wat groter dan het andere. Hun kalfsleren en perkamenten banden omarmden honderden bladzijden gevuld met duizenden korte zinnetjes. Eeuwen geleden had Livina de Beer (1656-1741), de gravin van Bergeyck, ze één voor één neergepend in zwierige, wat kinderlijke letters. Van 1689 tot 1738 nam de gravin elke paar dagen plichtsbewust de ganzeveer ter hand om alle uitgaven van haar huishouden te noteren.

- IN HET NIEUWE EUROPA -
Het voorbije halfjaar hebben we al tien Europese referenda achter de rug, negen over de
toetreding tot de Unie (kandidaat-lidstaat Cyprus houdt geen referendum) en één over de
invoering van de euro. In alle kandidaat-lidstaten koos een meerderheid van de burgers voor
de toetreding, en de Zweden bleven, het schokeffect van de moord op Anna Lindh ten spijt,
tegen de Euro gekant. In elk Europees referendum, waar we van de VLD in 2004 ook mogen
van genieten, staan de pro’s lijnrecht tegenover de eurosceptici.