Scriptiebank overzicht

Making Sense of the Attack on Charlie HebdoWaarom is er geweld in de wereld? Hoe geven mensen betekenis aan dit geweld? Waarom plegen mensen terroristische daden? Hoe geven zowel terroristen als andere mensen betekenis aan de wereld rondom hen? Deze diepere filosofische vragen vormen de basis voor het kiezen van een onderzoek naar geweld en terrorisme. De verschrikkelijke aanslag op Charlie Hebdo op 7 januari dit jaar leidde tot een stortvloed aan meningen over radicalisering, over terrorisme, over de fundamentele waarden van onze Westerse samenleving.

SOCIALEZEKERHEIDSRECHTEN: EEN MENSENRECHT, OOK ACHTER DE TRALIES.Dit onderzoek focust op de gevangenis, dat toch wel een heel bijzonder deel van de samenleving is. Als we de inwoners van de gevangenis bekijken, zien we vooral maatschappelijk zwakkere groepen. Velen bevonden zich voor de detentie reeds in een moeilijke situatie: ze leven van een werkloosheidsuitkering of een leefloon, ze hebben schulden, ... Deze grote kwetsbaarheid voor de veroordeling, gaat bovendien gepaard met een grotere kwetsbaarheid door de vrijheidsberoving.

“Vrijheid of Dood!” De herinnering aan de Geuzen in negentiende-eeuws BelgiëNa de onafhankelijkheid van 1830 voelde de nieuwe natiestaat België de nood zichzelf ten opzichte van zowel inwoners als buitenwereld te legitimeren. Toneel vormde het ideale medium, terwijl de toegeëigende vaderlandse geschiedenis de stof leverde.In de ogen van Vlaamse letterkundigen was België een samenvoeging van twee taalkundige en culturele sferen. Door het Vlaamse element extra in de verf te zetten, onderscheidde het Belgenland zich van het “Hollandse” Nederland en Franse invloed.

Made in China, India, Bangladesh,… verleden tijd?“Je hebt good, cheap en fast en ergens kun je er maar op twee goed doen. Ze alle drie goed doen, dat is onmogelijk.”Claude Ampe, Bellerose, 2015 Sta jij er soms nog bij stil waar je kleding vandaan komt? Made in China, India, Bangladesh, we kijken er niet meer van op. Toch kiezen veel kledingbedrijven er recent terug voor om hun productie dichter bij huis tot stand te brengen of dus aan zogenaamde ‘backshoring’ te doen.Internationale  kledingbedrijven zijn steeds weer op zoek naar nieuwe werkmethoden om de consument tevreden te houden.

Tribaal Afrika, het cliché ontleed in Belgisch Congo.Een Afrikaanse maatschappij bestaat uit stammen. Dat is namelijk de pre-koloniale situatie die de kolonisator heeft aangetroffen. Vaak gehoorde clichés die echter minder dicht bij de realiteit liggen dan men zou denken. Ten eerste blijkt ‘dé kolonisator’ allesbehalve een homogeen geheel te zijn, en ten tweede was etniciteit in pre-koloniaal Afrika vermoedelijk iets heel anders dan wat we er vandaag de dag onder verstaan.

België: een doolhof van taalbarrières“De grenzen van mijn taal zijn de grenzen van mijn wereld” – WittgensteinWerd u in ons land ooit al geconfronteerd met iemand die een vreemde taal spreekt? Of met een persoon die een andere religie aanhangt? Wellicht wel. België wordt gekenmerkt door een smeltkroes van culturen. Dit vormt vaak zowel een uitdaging voor autochtone Belgen als voor personen met een migratieachtergrond. Deze laatste groep moet een plaats proberen te verwerven in de Belgische samenleving. Het sleutelwoord hierbij is ‘taal’.

Het Russisch embargo: symboliek of een harde economische realiteit? 31 juli 2014. Als reactie op de crash van vlucht MH17 en de escalatie van het geweld in Oost-Oekraïne heeft de Europese Unie net aangekondigd dat het de export van technologische goederen en wapens naar Rusland zal blokkeren. Met dit embargo hopen de Europese leiders een sterk, verenigd signaal te geven tegen het agressieve buitenlands beleid van Moskou.

 1 HET VLUCHTELINGENPROBLEEM MOETEN WE SAMEN OPLOSSEN Vluchtelingenproblemen zijn zo oud als de mensheid zelf, maar de laatste maanden lijken ze wel in een stroomversnelling terecht te komen. Duizenden vluchtelingen zijn hun thuisland in Noord-Afrika en het Midden-Oosten ontvlucht. Ze riskeren hun leven in gammele bootjes, in de hoop op een beter leven in het Westen. In ons land werden gedurende de drie eerste maanden van dit jaar 3.872 asielaanvragen genoteerd, vooral van Syriërs, Afghanen en Irakezen.

De Arabische Lente in Amerikaanse fictie literatuurStel je voor: je bent schrijver, je zet je neer aan de schrijftafel en begint te piekeren over een mogelijk onderwerp voor je nieuwe boek. Waarover zal je schrijven? Een middeleeuws episch verhaal, een shakespeareaanse tragedie, misschien wel een meeslepende detective? Nog een andere mogelijkheid is putten uit het dagelijkse leven, schrijven over zaken die kort geleden plaatsvonden of nog steeds aan de gang zijn op het moment dat je als schrijver de pen op papier zet. Dat is exact wat de Amerikaanse auteurs David Lender en G.

WOI: EEN VERHAAL VAN "WILSKRACHTIGE MANNEN EN MEDELIJDENDE VROUWEN”?De officiële herdenking van de Eerste Wereldoorlog ging in België van start op 4 augustus 2014, honderd jaar na de Duitse inval. Toch worden we al meer dan een jaar overladen met stapels boeken over de Eerste Wereldoorlog, affiches van musea die hun erfgoed voor de gelegenheid in een “Eerste Wereldoorlog-jasje” hebben gestoken, uitnodigingen voor musicals, reclame voor TV-series, tot zelfs interactieve websites en apps.

Stiptheidsproblemen door de ogen van de reizigersStel u eens voor dat de treinreiziger gevraagd wordt het stiptheidsprobleem van de Belgische treinen op te lossen. Dat is precies wat ik heb gedaan, de reiziger het woord gegeven. Onderzoeken welke ervaringen, oorzaken, gevolgen en oplossingen treinreizigers hebben voor het stiptheidsprobleem. Niet via de traditionele weg via cijfers over bijvoorbeeld treinen die te laat of niet op het station aankomen, maar door het zelf te ervaren.

De geëngageerde burger voelt zich veiliger op straatVoelt u zich altijd veilig op straat, of mijdt u soms bepaalde buurten? Dit (on)veiligheidsgevoel strookt niet altijd met de reële veiligheidssituatie op straat. Vele personen geloven onterecht dat hen niets kan overkomen, maar daarnaast voelen sommige personen zich onterecht onveilig.

Het Belgisch cannabisbeleid onder de loep: gedoogbeleid te ondoorzichtig?!Cannabis, althans de discussie over welk beleidsmodel het best gehanteerd wordt bij cannabis, is een actueel thema. De recente voorbeelden van legalisering van cannabis in Washington en Colorado hebben het debat over hoe idealiter zou moeten opgetreden worden bij cannabis opnieuw doen oplaaien. Zoals men een blikje cola uit de automaat kan halen is het nu zelfs mogelijk in bepaalde staten van de VS om cannabis te verkrijgen door middel van een wietautomaat.

Eigen taal eerst in de Vlaamse faciliteitengemeenten. Lapt België de mensenrechten aan zijn laars?België is geen eenvoudig land. Buitenlanders fronsen steevast de wenkbrauwen wanneer iemand hen probeert uit te leggen hoe de Belgische staat in elkaar zit: het land telt maar liefst negen parlementen en acht regeringen, en dat terwijl het tot de kleinste vijf landen van Europa behoort. Geen enkele staat ter wereld heeft meer instellingen per vierkante meter. Daarvoor bestaat een eenvoudige verklaring: België herbergt 3 verschillende taalgroepen, een Duitse, een Franse en een Nederlandse.

De financiële transactietaks: opgepast voor de detailsWist u dat, naar schatting, ongeveer 45-50% van het totale volume van de aandelenhandel op de grote Amerikaanse beurzen niet rechtstreeks voortvloeit uit menselijke beslissingen, maar uit beursorders geplaatst door ingewikkelde computerprogramma's? Hoewel de cijfers voor de Europese beurzen lager liggen, is de algoritmische handel of "flitshandel" er zeker niet afwezig. Tegelijk worden financiële markten steeds meer overspoeld door -voor de niet-ingewijden- onbegrijpelijke financiële instrumenten.

De Europese Unie lijkt alomtegenwoordig. Het scala van domeinen waarin de Unie het beleid van haar 28 lidstaten reguleert of minstens tracht te sturen is verscheiden. De veelheid aan Uniebevoegdheden gaat echter ten koste van de klassieke wetgevende hegemonie van de nationale parlementen die in het Europese integratieproces ondergesneeuwd dreigt te raken.Die vaststelling is niet zonder belang voor de legitimiteit van Uniehandelingen. Lange tijd leek de Unie ter verantwoording van haar optreden te kunnen bogen op haar probleemoplossend vermogen.

Ethiopische Moslims in de publieke ruimte van Addis Ababa sinds 1991Het is vrijdag twaalf uur in Addis Ababa, de Ethiopische hoofdstad. Over een uurtje begint het vrijdagsgebed of Juma’a: het belangrijkste gebed van de week voor Moslims over heel de wereld. Ik bevind me in het stadscentrum en bezoek er de belangrijkste moskee: Anwar mosque. Daarvoor moet ik naar Merkato, volgens de Ethiopische bevolking de ‘grootste markt van Afrika’. Uit alle straatjes en steegjes stromen mensen naar de moskee om Juma’a bij te wonen. De gebedsruimte is echter al snel vol.

Norbert Laude (1888-1974). Leven in teken van de kolonieOp 30 juni 1960 vierde de centraal Afrikaanse staat Congo het einde van zijn koloniale periode. Als lid van verschillende prestigieuze koloniale instellingen was Norbert Laude uitgenodigd op de onafhankelijkheidsceremonie in Kinshasa. Laude was echter met wrange gevoelens naar Congo afgereisd.  Al sinds het begin van de twintigste eeuw had hij zich gedreven ingezet om de kolonie en zijn inwoners naar een ‘Europees niveau’ van beschaving te leiden.

De Kunst van het meningsverschil“Het lijkt mij wel duidelijk dat er op Cultuur nog serieus bespaard kan worden.

Vrouwenquota: vooruitgang of discriminatie?Wie staat er in uw huishouden in de keuken? Staat moeder achter het fornuis, of steekt de nieuwe man ook een handje toe? Wie is de kostwinner in huis? Wordt vrouwlief net als vroeger binnenshuis gehouden of zorgt zij evenzeer voor brood op de plank?In onze moderne, westerse cultuur is het een normale zaak dat vrouwen kunnen werken en daarin gelijke kansen krijgen. In vele traditionele culturen is dit niet zo evident. Gelijkheid tussen vrouwen en mannen is niet meer weg te denken uit onze maatschappij.

 Waarom Belgen manifestaties houden ten voordele van de PalestijnenOp 17 augustus 2014 werd er door meer dan 5000 mensen gemanifesteerd ten voordele van de Palestijnen in het Israelisch-Palestijns conflict. Daarbij was hun moto: ‘Stop de bezetting, en stop de blokkade van Gaza’.

Op 16 december 2013 gaf Mélanie Bost een redevoering over de invulling van de Vlaamse oorlogsherdenking in Framing Memory. National Perspectives of Remembering World War One. Ze stelde dat de herdenking van de Eerste Wereldoorlog in Vlaanderen doorspekt is met toeristische belangen. De minister van Toerisme, Bestuurszaken, Binnenlands Bestuur, Inburgering en Vlaamse Rand, Geert Bourgeois, is aangesteld als hoofd van deze vier jaar durende herdenking.

HOE EEN ZAK KOLEN DE SAMENLEVING VERANDERDEWelkom in Limburg, een multiculturele provincie met veel geschiedenis. Limburg lijkt voor velen een boerenprovincie, maar in het verleden is het een belangrijke factor geweest voor de Belgische economie. De mijnen hebben daartoe veel bijgedragen, maar ze hebben er ook voor gezorgd dat de provincie verschillende nationaliteiten kent.Vanaf de jaren 1917 ontstonden zeven mijnzetels over heel Limburg. Daar waren heel wat arbeiders voor nodig.

 N-VA: partij met een agenda voor het middenveld?                De persconferentie van Peter Dedecker op 14 februari 2013, kondigde het begin aan van een bitse woordenstrijd tussen de partij en heel wat groeperingen binnen het middenveld. Dedecker wilde volgens hen niet alleen tot op het bot gaan van de zaak Arco, maar ook -net zoals de Burgermanifesten van Verhofstadt- het middenveld ontmantelen. Een jaar voor de verkiezingen en met de N-VA als vijand nummer één van alle partijen, werd de vrijwilliger mee inzet van de verkiezingen.

Sinds geruime tijd kennen Europese lidstaten een sterk stijgend migratiesaldo. In zowel België als Nederland hebben immigranten een zwakkere sociaal-economische positie dan autochtonen. Immigranten zijn minder aan het werk, zijn vaker werkloos en kennen een groter risico op armoede. De kloof in de werkzaamheid van autochtonen versus immigranten blijft erg significant in vele Europese lidstaten en is het onderwerp van zowel wetenschappelijk als publiek debat.

“Je plais à beaucoup de gens d’opinions opposées (…) parce qu’ils trouvent dans mon ouvrage, en ne le considérant que d’un seul côté, des arguments favorables à leur passion du moment.“[1] [Alexis de Tocqueville, 1835]Alexis de Tocqueville (1805-1859) is hot. De laatste decennia is er een geweldige opstoot van interesse in zijn werk. Als dé theoreticus van de democratie is Tocqueville niet weg te slaan uit hedendaagse politieke debatten. Niemand lijkt ooit beter het wezen en de werking van de democratie als samenlevingsvorm omschreven te hebben.

Eerste Minister machtiger bij gratie van partijvoorzittersEen kwarteeuw lang stond een Vlaamse christendemocratische premier aan het roer van ons land. Maar liefst dertien regeringen onder leiding van achtereenvolgens Leo Tindemans, Wilfried Martens en Jean-Luc Dehaene bestuurden België van 1974 tot 1999. Van twee namen we onlangs afscheid, één is hoogbejaard. Elk van hen liet zijn beschouwingen achter in memoires. Wat leren hun herinneringen ons over de macht van de Eerste Minister? Is de premier doorheen de jaren een machtiger figuur geworden?

De genese van campagnevoering rond traite des blanches richt zich tegen prostitutie en immigratie tijdens de eerste helft van de twintigste eeuw. Het beleid binnen de Belgische samenleving wordt gevormd door nationale en internationale factoren. Voor 1902 was er reeds sprake van samenwerking tussen staten, maar in dat jaar wordt de basis gelegd voor de verdere strijd tegen internationale handel in blanke slavinnen en aansluitend prostitutie.Uit de analyse van bronnen vallen interessante lobbygroepen op.

Bepalen onze noorderburen nog steeds wat wij dragen?Twintig jaar geleden toonde onderzoek aan dat het Belgische Nederlands in de laatste periode van 1950 tot 1990 stevig naar het Nederlandse Nederlands toegegroeid was. Dat gold onder meer voor verschillende kledingbenamingen en voetbaltermen, die in beide taalgebieden met dezelfde woorden benoemd werden. Huidig onderzoek lijkt echter vast te leggen dat die tendens de andere kant op gaat.

Straffen burgers even streng als rechters?Anno 2013 is het niet meer ondenkbaar de uitspraak van een assisenzaak live op televisie te volgen. Deze grote processen hebben dan ook een groot draagvlak bij de bevolking en worden met grote aandacht door de pers gevolgd. Vaak heeft ook de bevolking een kritische mening over deze zaken. Opmerkingen als “hij komt er te eenvoudig vanaf”, “hij zou levenslang moeten krijgen” of “ze kunnen hem niet lang genoeg straffen” zijn vaak voorkomend.