Foucault versus Spinoza. Een onderzoek naar de paradoxale en fundamentele relatie tussen waarheid(spreken) en democratie
Vrije Universiteit Brussel
2020
De vervolging van Socrates weerspiegelt de erfzonde van de democratie. Ofschoon de democratie de kiemen heeft gezaaid van het principe van de vrijheid om te spreken, belemmert deze vrijheid de mogelijkheid tot waarheidspreken in de democratie. Tussen waarheid en politiek en tussen vrijheid en democratie ontstaat dientengevolge een contradictie. Foucault en Spinoza bieden ons de conceptuele middelen aan om deze contradictie te interpreteren in het licht van de eertijdse en hedendaagse crisis van de democratie. Volgens Foucault is het belangrijk dat er plaats wordt gemaakt voor waarheidspreken in een democratie, beheerst door de norm van de vrijheid. Volgens Spinoza kan de democratie dan weer worden beschadigd door de subversieve effecten van waarheid. De mogelijke omverwerping van de sociaal-politieke orde wordt door deze subversiviteit geïmpliceerd. Echter is het ten zeerste onwenselijk de huidige democratische orde te willen omverwerpen met de hoop dat de daaropvolgende heilzamer zal zijn. Het probleem van de machtsuitoefening door middel van een waarheidsdiscours is de rode draad doorheen dit onderzoek.
Meer lezen