Scriptiebank overzicht

Dit onderzoek belicht de huidige disconnectie tussen de beroemde nationale identiteit van Belgische chocolade en zijn koloniale verleden. Het onderzoekt hoe chocolade, aanvankelijk een koloniaal consumptieartikel, geëvolueerd is tot een symbool van de Belgische cultuur en identiteit. Door de representatie van Belgische chocolade op de Wereldtentoonstellingen van Brussel (1897, 1910, 1935 en 1958) te analyseren, belicht het onderzoek de complexe processen van toe-eigening en betekenisgeving die chocolade hebben verankerd als een integraal onderdeel van de Belgische cultuur. Door gebruik te maken van kritische discoursanalyse en visuele analyse van documentatiemateriaal van deze tentoonstellingen, onderzoekt de studie zowel het officiële discours als de beeldtaal van Belgische chocolade. De historische analyse van de Wereldtentoonstellingen onthult een bewuste inspanning om chocolade te positioneren als een nationaal symbool door middel van nationalistische representatie. Het geconstrueerde nationale verhaal vermeed vaak de koloniale oorsprong van chocolade, wat wijst op een selectieve herinnering dat de Belgische verwezenlijkingen in de verf zet en de koloniale uitbuiting die aan de basis ligt van de cacao-industrie negeert. De manier waarop Belgische chocolade in de loop der jaren werd voorgesteld, heeft een cruciale rol gespeeld in de beeldvorming ervan. Aanvankelijk werd het geassocieerd met koloniale inspanningen, maar geleidelijk verschoof de aandacht naar de Belgische productie, waarbij de nadruk werd gelegd op vakmanschap, kwaliteit, technologische innovatie en traditie. Hoewel de koloniale oorsprong van cacao bijdroeg aan de exotische aantrekkingskracht van chocolade, werd dit aspect na verloop van tijd minder benadrukt. Bijgevolg werd chocolade steeds meer een symbool van de Belgische identiteit en cultuur, los van zijn koloniale context. De resultaten onderstrepen de rol van culturele en nationale representatie in het proces van vererfgoeding. De transformatie van Belgische chocolade van een koloniaal consumptieproduct tot een nationaal symbool illustreert hoe culturele identiteit in de loop van de tijd wordt geconstrueerd en onderhandeld, waarbij bepaalde verhalen naar voren worden geschoven en andere worden gemarginaliseerd.

De jaren 1970 werden gekenmerkt door de aanwezigheid van verschillende activistische groepen, waaronder de tweede feministische beweging, en een verdere democratisering van het onderwijs. Beleidsmakers wilden met de invoering van het Vernieuwd Secundair Onderwijs elk kind, van elke socio-economische achtergrond, gelijke kansen geven door onder andere de studiekeuze op een latere leeftijd te plaatsen. Ook feministen pleitten voor gelijke kansen: ze streden ervoor dat meisjes dezelfde kansen als jongens kregen, in onder andere de studie- en beroepskeuzebegeleiding. Het onderwerp van deze thesis is hoe er in de jaren 1970 in Vlaanderen werd omgegaan met studiekeuze en beroepsoriëntering en welke rol gender in die beslissing speelde. Daarbij ligt de focus op twee maatschappelijke ruimtes, de PMS-centra en de openbare omroep BRT, waarbinnen studiekeuze en beroepsoriëntering door verschillende actoren werden aangekaart, vormgegeven, gereproduceerd en bijgestuurd.

In het eerste hoofdstuk wordt dieper ingegaan op de adviezen en werking van psycho-medisch-sociale centra (PMS) en de toekomstbeelden van de begeleide leerlingen van scholen in regio Leuven-Vilvoorde-Brussel. De analyse richt zich op de PMS-leerlingendossiers aan de hand van een discoursanalyse. Daarnaast worden de gebruikte testen en vragenlijsten als paper technologies benaderd. Het onderzoek in het tweede hoofdstuk richt zich op verschillende uitzendingen van de openbare omroep waarin studiekeuze en beroepsoriëntering werden besproken. De analyse heeft betrekking op de reeks Studiekeuze en beroepsoriëntering uit 1970 en 1971 en twee afzonderlijke programma’s Zin en onzin van het huwelijk uit 1973 en Het gaat niet om die ene pop uit 1975. Welke boodschap droegen de uitzendingen uit en wat maakte dat bij de kijkers los?

In beide maatschappelijke ruimtes waren traditionele genderrollen aanwezig. Zo kregen kinderen en ouders zowel via de PMS-werking als via de BRT-uitzendingen gegenderd advies. Het advies en discours bij de BRT was weliswaar gekenmerkt door een ambiguïteit: de hoofdboodschap was emancipatorisch, maar tegelijkertijd bestendigden de programmamakers door het gebruik van bepaalde beelden traditionele genderrollen. Het PMS-advies en de inhoud en vorm van de gebruikte documenten lagen daarentegen wel grotendeels in lijn met de traditionele genderrollen. Sommige individuele medewerkers doorbraken dat genderstereotype patroon bij individuele gevallen. Bij de kijkers, ouders en leerlingen was het beeld gemengd. Een deel was het niet eens met de traditionele rolpatronen en meende dat vrouwen geschikt waren voor elk beroep en de kans moesten krijgen om eender wat te studeren en worden. Anderen geloofden dat het traditionele rollenpatroon met reden bestond en dat vrouwen en mannen inherent verschilden. Daarnaast blijkt dat ook in de samenleving een genderspecifiek toekomstbeeld voor jongens en meisjes voortleefde. De meerderheid van de kijkers, ouders en leerlingen geloofden dat het huishouden en de opvoeding van kinderen behoorden tot het takenpakket van de vrouw en buitenshuis werken tot dat van de man. Zo gaven tienermeisjes aan dat ze verder wilden studeren en werken, maar dacht een deel al na hoe ze later de huishoudelijke en opvoedende taken zou combineren met buitenshuis werk. Andere meisjes stelden dat beeld wel in vraag. Jongens dachten enkel aan ‘mannelijke’ beroepen en reflecteerden niet over hoe ze later hun gezin met hun job zouden combineren.

De scriptie bevat een kritische discoursanalyse van taalgebruik bij linkse en rechtse Vlaamse partijvoorzitters tijdens publieke speeches. Het onderzoek keek naar verschillende nieuwjaars- en 1 mei-toespraken van Raoul Hedebouw, Melissa Depraetere, Conner Rousseau, Bart De Wever en Tom Van Grieken. Voor elke partijvoorzitter werden twee speeches taalkundig en retorisch geanalyseerd, met de retoriek van Aristoteles en de Critical Discourse Analysis als basis. Zo werd de taal van de partijvoorzitters geanalyseerd en ten opzichte van elkaar onderzocht, met bijvoorbeeld aandacht voor metaforiek, woordherhaling, vloekwoorden, perspectieven en argumentatie. Zo wordt een beeld geschetst van welke partijvoorzitter van welke linkse of rechtse Vlaamse partij moeilijkere of eenvoudigere taal zou hanteren dan de andere.

Sinds het midden van de jaren 1970 besteden historici steeds meer aandacht aan de geschiedenis van lesbische vrouwen. Hoewel er sindsdien al veel invloedrijke werken verschenen, is er nog weinig historisch onderzoek gevoerd naar de geschiedenis van de representatie van vrouwelijke homoseksualiteit. Deze masterproef besprak daarom de representatie van lesbian-like vrouwen in de Belgische pers tijdens het interbellum. Daarbij werd een discoursanalyse toegepast op meer dan 150 krantenartikelen van 37 verschillende kranten. In de eerste plaats toonde dit onderzoek aan dat journalisten uitvoerig berichtten over vrouwen die zich mannelijk kleedden. Die vrouwen werden tijdens het interbellum ‘garçonnes’ genoemd. Journalisten gingen daarbij op zoek naar verschillende mogelijke oorzaken voor het bestaan van de garçonne, waarbij ze de Eerste Wereldoorlog en de emancipatie van de vrouw aanhaalden. Welke reden ze ook toeschreven aan hun bestaan, de verslaggevers waren het erover eens dat garçonnes onaantrekkelijk waren. Daarbij benadrukten socialistische en liberale journalisten dat de omgeving van de garçonne misnoegd was over haar uiterlijk en drukten katholieke journalisten hun bezorgdheid uit over de gezondheid van de vrouwen. Daarnaast benoemden verslaggevers de garçonne als een sociaal probleem, waarbij ze zich volgens hen ‘immoreel’ gedroeg. Daarnaast toonde dit onderzoek aan dat Belgische journalisten het pathologisch discours van medici overnamen. In die representaties was de lesbian-like vrouw een femme fatale, die roofdiergedrag vertoonde. Mogelijke slachtoffers van die femme fatale waren kinderen, maar ook volwassen vrouwen en mannen. Daarnaast geloofden de verslaggevers dat lesbian-like vrouwen een gevaar vormden voor de maatschappij, waarbij ze een bedreiging vormden voor gezinnen en bijgevolg de toekomst van het land. Afhankelijk van de ideologie van de krant waarvoor ze werkten, haalden journalisten de censuur van fictieve werken met lesbian-like personages aan als oplossing voor de bedreiging van de lesbian-like vrouwen. Ten slotte benoemden journalisten lesbian-like vrouwen consequent als ‘de andere’. Zo werden ze vereenzelvigd met de oudheid, waarbij ze zelfs als oorzaak van de val van het Griekse Rijk benoemd werden. Lesbian-like vrouwen werden echter ook vaak geassocieerd met het buitenland, met Frankrijk en Duitsland in het bijzonder. Die associatie was wellicht het gevolg van de imago’s van Berlijn en Parijs als steden met een sterke homoseksuele subcultuur. Daarnaast maakte specifiek de socialistische pers de associatie van lesbian-like gedrag met de hoogste klasse, wat gekaderd kan worden binnen het idee van de klassenstrijd. Het onderzoek toonde aan dat er zowel sprake was van gelijkenissen als verschillen tussen de berichtgeving per ideologie. Daarbij was er vaak sprake van meningsverschillen tussen de katholieke en socialistische pers en nam de liberale pers een meer ambigu standpunt in. Daarnaast kan de berichtgeving van België vergeleken worden met die van andere Europese landen. Daarbij kwamen bredere trends op het continent, zoals het pathologisch discours, het nationalisme en de afkeur ten opzichte van garçonnes, ook terug in Belgische pers. Toch verschilde de Belgische casus ook van andere Europese landen, bijvoorbeeld wat betreft de ideologische verschillen in het land en het uitzonderlijk verbod op censuur.

Een kwalitatieve studie op basis van literatuuronderzoek, discoursanalyse en interviews naar de rol van alternatieve mens-natuurrelaties in de repolitisering van het Vlaamse landbouwdebat. In het eerste deel wordt onderzocht
welke boerenorganisaties als sociale bewegingsorganisatie gezien kunnen worden.
Momenteel kunnen we enkel Boerenforum zo bestempelen. In het tweede deel
wordt aan de hand van een discoursanalyse onderzocht welke boer-natuurrelaties
door landbouworganisaties worden uitgedragen. Hiervoor wordt gefocust op de relatie van boer.inn.en met de bodem. Een instrumentalisatie- en een co-creatiediscours
worden onderscheiden. In het instrumentalisatiediscours wordt het vermogen om
gewassen te doen groeien en ecosysteemdiensten te leveren grotendeels aan de
boer.in toegeschreven. In het co-creatiediscours wordt daarentegen over de bodem
gesproken als een levende co-creator van gewassen en ecosysteemdiensten. In
het derde deel wordt de relatie van agro-ecologische en conventionele boer.inn.en
met natuurlijke elementen onderzocht aan de hand van semi-gestructureerde interviews. Ook hierbij wordt specifiek gekeken naar de relatie met de bodem. De
meeste boer.inn.en schetsen een breed beeld van de bodem. De verschillen in visie
tussen boer.inn.en worden maar deels verklaard door de agro-ecologische of conventionele aanpak van deze boer.inn.en. Ook werd in de interviews gepeild naar
andere zaken waar boer.inn.en van wakker liggen, naar de identiteit van de boer, en naar het gevoel van verbinding tussen boer.inn.en onderling en met boerenorganisaties. We kunnen besluiten dat bodemzorg benadrukken momenteel eerder
verdelend dan verbindend werkt, en dat de manier waarop er vaak over bodemzorg gesproken niet aanzet tot collectieve actie. Om een brede mobiliserende werking te
hebben zou het agro-ecologische discours meer moeten inzetten op andere dingen
waar boer.inn.en van wakker liggen, zoals financiële duurzaamheid.

De thesis handelt over de geschiedenis van de mannenpil in Vlaanderen tussen 1970 en 2005. Hierbij lag er focus op de vrouwenbeweging, de centra voor geboorteregeling en berichtgeving in de media.

Deze masterthesis onderzoekt in hoeverre het discours van het jaarplan van de Vrouwenraad zwarte vrouwen betrekt. Met behulp van een kritisch discoursanalysekader onderzoekt deze studie hoe de Vrouwenraad kwesties met betrekking tot seksisme en racisme aanpakt, met name de gelijktijdige manifestatie ervan.

Deze meesterproef had tot doel de evolutie van de rol en het gebruik van de cellulaire afzondering in de jeugdzorginstelling van Ruiselede tussen 1849 en 1965 in kaart te brengen.

Een kritische discoursanalyse over wat en wie er onder het concept 'integratie' werd gezien in Het Nieuwsblad tussen 1974 en 2003. Een speciale aandacht gaat uit naar de rol van gender in dit discours.

Onderzoek op basis van een kritische discoursanalyse naar verkrachtingsmythes in Vlaamse krantenberichtgeving en de impact van #MeToo.

In oktober 2017 ging #MeTo viraal na het opkomen van
beschuldigingen van ongewenst seksueel gedrag tegen
verschillende bekende personen in de entertainmentsector. Dit online feministisch protest vond zijn weg tot in Vlaanderen met de rechtszaak tegen de bekende tv-maker Bart De Pauw als voortrekker. Aan de hand van een kritische discoursanalyse komt in deze scriptie aan bod hoe de Vlaamse media seksueel ongewenst gedrag in deze rechtszaak representeerden. Er wordt gekeken hoe de kranten Het Laatste Nieuws De Standaard de #MeToo-zaak rond Bart De Pauw weergeven. Uit dit onderzoek blijkt dat de Vlaamse nieuwsmedia vast zit tussen het representeren van seksueel ongewenst gedrag als ernstig, problematisch enerzijds en als triviaal, normaal anderzijds. Zo dienen de Vlaamse media zowel als obstakel en als rugsteun voor de #MeToo-beweging.

Deze masterproef omvat een zoektocht naar mogelijke strategieën tot herstel van imperiale wonden bij transnationale adoptie vanuit China.

Via een kritische discoursanalyse van acht Belgische verzetskranten probeert deze scriptie om tools aan te reiken om een beter inzicht te verkrijgen in de berichtgeving rond de Jodenvervolging. Op de vraag waarom de sluikbladen er zo weinig over berichten, is het belangrijk om bij de basis te beginnen: de eigenschappen en doelstellingen van de verzetspers, frames als bouwstenen van discours en de mechanismen van nieuwsselectie.

China is niet weg te slaan uit het nieuws en wordt er afgebeeld als een steeds grotere bedreiging voor het Westen. Maar wat weten we eigenlijk echt over wie ze zijn en wat ze willen, die Xi Jinping en zijn Chinese Communistische Partij (CCP)? Onderschatten of overschatten we de opkomst van China? Dit onderzoek zoekt het uit.

Deze masterproef onderzocht hoe een religieuze inspiratie een impact had op de betekenisgeving van duurzaamheid in het ontwikkelingsdiscours van de Vlaamse ngo Broederlijk Delen (1968-1994). Verschillende betekenissen van duurzaamheid werden onderscheiden en telkens werd gereflecteerd in welke mate de christelijke religie een struikel- of startblok vormde om die duurzaamheid na te streven.

Het humanitaire veld verandert door nieuwe, niet-traditionele actoren die steeds vaker een grotere rol opnemen, zo ook Turkije. Sinds 2013 maakt het land zelfs gebruik van de term "humanitarian diplomacy". In dit onderzoek werd aan de hand van een discoursanalyse onderzocht hoe Turkije zich verhoudt tegenover het liberale humanitaire veld.

In de Libanese protesten van 2019 en 2020 werd de politieke machtsbalans niet alleen met traangas en betonblokken, maar ook met politieke speeches verdedigd. Een kritische discoursanalyse legt die discursieve en taalkundige strategieën bloot.

Beeldvorming over het verzet tijdens WO II in de spiegel van het Vlaams-nationalistische en satirische weekblad 't Pallieterke vanaf 1945 tot 2015. Aan de hand van een discoursanalyse werd nagegaan welk beeld 't Pallieterke na de oorlog creëerde over het verzet en welke strategieën het daarvoor gebruikte.

Onderzoek naar hoe de Nieuw-Zeelandse metalband Alien Weaponry zich voorstelt aan centrale markten van de globale metalscene. Enerzijds een analyse van thematische en performatieve glocalisering; anderzijds discoursanalyses van promotie, distributie en receptie, met nadruk op deze laatste.

In België gebeurden 4% van de asielaanvragen in de afgelopen tien jaar op basis van iemands seksuele geaardheid of genderidentiteit. Deze studie vraagt zich af welke narratieven bij de beoordelaars in de geloofwaardigheidsprocedure onderliggend zijn om de geaardheid of genderidentiteit van de asielzoekers (niet) te geloven. De resultaten wezen uit dat de beoordelaars door vaste argumenten en linguïstische constructies een beeld van de geschikte LGBT asielzoeker opzetten. Deze zijn gestoeld op inhoudelijke paradoxen, die het arbitraire en tegenstrijdige karakter van het geloofwaardigheidsonderzoek aantonen.

Taal is het medium waarlangs betekenis en dus ook cultuur wordt uitgewisseld tussen mensen. Maar wat als onze Nederlandse taal niet iedereen omvat? Binnen deze scriptie werd androcentrisch taalgebruik onder de loep genomen. Hierbij worden mannelijke vormen van woorden als de norm beschouwd, waardoor er symbolische annihilatie ontstaat van woorden die naar vrouwen verwijzen. Het zelfontworpen classificatiesysteem werd nadien gebruikt om het Nederlands taalgebruik binnen het radioprogramma Hautekiet te analyseren.

Aan de hand van een contrastieve corpusgebaseerde begrippenanalyse van een zelf samengesteld corpus van kranten- en tijdschriftartikels werd onderzocht in hoeverre de berichtgeving over de Brusselse aanslagen (22.03.2016) gelijklopend is in Vlaamse en Duitse printmedia.

De scriptie tracht Ronald Reagan en Donald Trump te vergelijken als historische figuren en, rekening houdend met de sociologische en historische factoren, een taalkundige vergelijking te maken van enkele speeches van de beide presidenten.

In deze masterproef wordt een kritische analyse gemaakt van persberichten over vluchtelingen en migratie in de Vlaamse media. Persberichten van De Redactie en Het Laatste Nieuws werden geanalyseerd via interpretatieve repertoires, een specifieke benadering voor discoursanalyse.

Deze scriptie onderzoekt het verdoken racisme in de Vlaamse geschreven pers aan de hand van een kwalitatieve kritische discoursanalyse. Daarbij werden aspecten onderzocht zoals het woord- en bronnengebruik, de frames, de representatie, en het mogelijke effect op de beeldvorming. Het theoretisch kader linkt het onderzoek met de bredere (post)koloniale context en de onderliggende ideologische structuren.

In dit onderzoek wordt op basis van een kritische discoursanalyse bekeken hoe vier Vlaamse kranten de waarden menselijkheid, solidariteit en mededogen evalueren in artikels over de Europese vluchtelingencrisis. Een belangrijk aspect is of er in deze evaluatie een zeker eenheidsdenken is terug te vinden, wat verontrustend zou kunnen zijn aangezien een pers waarin verschillende stemmen aan bod komen onontbeerlijk is voor een goed functionerende democratie.

In het nieuws omtrent asiel in 2015 lag de nadruk op de uitzonderlijkheid van de situatie. In 2000 werden echter ongeveer evenveel asielaanvragen ingediend. Die vaststelling leidde tot een kritische vergelijking van de representatie van vluchtelingen in Vlaamse krantenartikelen uit 2000 en 2015. De verschillen zijn klein. Er is in 2015 meer aandacht voor de vluchteling voor hij in België aankomt, maar de representatie van vluchtelingen verandert niet wezenlijk. Naar hen wordt verwezen door middel van hun juridische status en ze worden beschreven in termen van aantal en afkomst.

Deze thesis bestudeert de discursieve strategieën binnen de publieke communicatie van vluchtelingenorganisaties en de achterliggende, verklarende productie- en bredere maatschappelijke context. Gebruikmakend van een kritische discoursanalyse (Fairclough, 1995), onderzoeken we de persberichten van 2014 tot en met 2015 over de Syrische vluchtelingencrisis van drie internationale vluchtelingenorganisaties. Semi-gestructureerde diepte-interviews met pers- en regioverantwoordelijken van de onderzochte vluchtelingenorganisaties vormen aanvullend onderzoeksmateriaal. We komen tot de conclusie dat vluchtelingen binnen de onderzochte persberichten ontmenselijkt worden en ondergeschikt zijn aan de zelfontplooiing van het brede publiek en nationale staatsbelangen.

Dit onderzoek tracht de oorzaak van de Westerse fascinatie voor de vrouwen van de YPJ na te gaan door middel van een kritische discoursanalyse van Westerse media. Er wordt besloten dat de representatie van de vrouwen plaatsvindt binnen een heldin discours en een Oriëntalistisch discours.

WOI: EEN VERHAAL VAN "WILSKRACHTIGE MANNEN EN MEDELIJDENDE VROUWEN”?De officiële herdenking van de Eerste Wereldoorlog ging in België van start op 4 augustus 2014, honderd jaar na de Duitse inval. Toch worden we al meer dan een jaar overladen met stapels boeken over de Eerste Wereldoorlog, affiches van musea die hun erfgoed voor de gelegenheid in een “Eerste Wereldoorlog-jasje” hebben gestoken, uitnodigingen voor musicals, reclame voor TV-series, tot zelfs interactieve websites en apps.